Poradnik - ngo.pl

W przepisach
Na postawie art. 20a ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym sąd rejestrowy ma 7 dni na zapoznanie się z wnioskiem i wydanie decyzji (np. czy sąd przyjmuje zmiany zaproponowane przez organizacje pozarządową). Oznacza to, że najpóźniej 7. dnia referendarz sądowy bądź sędzia powinien podjąć decyzję i wydać postanowienie. Takie postanowienie jest przepisywane na urzędowy formularz, a potem wysyłane listem poleconym (bądź elektronicznie, o ile wniosek był złożony elektronicznie) na adres stowarzyszenia lub fundacji.

Jeżeli wniosek musi być poprawiony lub uzupełniony, to także powinien zostać rozpoznany w ciągu 7 dni od usunięcia błędów lub dokonaniu uzupełnień przez wnioskodawcę. Jeżeli rozpoznanie wniosku wymaga wysłuchania uczestników postępowania albo przeprowadzenia rozprawy, należy rozpatrzyć go nie później niż w ciągu miesiąca.

W praktyce
Niestety, nie można jednoznacznie określić czasu, w jakim wniosek organizacji złożony do KRS zostanie rozpatrzony. Dlaczego? W ustawie o KRS został określony instrukcyjny termin dla sądów dotyczący rozpoznawania wniosku, a to w praktyce oznacza, że rozpatrzenie wniosku może trwać trochę dłużej, w zależności od obciążenia sądu sprawami. Terminy instrukcyjne nie rodzą konsekwencji prawnych dla sędziów, którzy w tym samym czasie rozpatrują wiele spraw.

Dodatkowo oczekując na pismo z sądu należy doliczyć jeszcze czas, w jakim dokumenty zostaną dostarczone przez pocztę, chyba że organizacja zaznaczyła, że chciałaby odebrać dokumenty osobiście.

Jeśli rozpatrzenie wniosku się przedłuża
Odpowiadając na pytanie czytelnika ngo.pl: jeśli wniosek znajduje się w sądzie ponad dwa miesiące, czyli termin instrukcyjny sądu już dawno minął, warto zastanowić się, czy organizacja nie powinna sprawdzić osobiście, co dzieje się z jej wnioskiem.

W każdym sądzie KRS referendarz lub sędzia ma wyznaczony dyżur dla interesantów. Można udać się zatem bezpośrednio do sądu na dyżur sędziego, który rozpatruję sprawę i dopytać.

Jeśli organizacja ma uzasadnione podejrzenia, że wniosek jest przetrzymywany, może też złożyć skargę do prezesa sądu z prośbą o objęcie postępowania nadzorem sędziego wizytatora. Taką możliwość daje rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 25 października 2002 r. w sprawie trybu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów. Sędziowie wizytatorzy na zlecenie prezesa sądu apelacyjnego lub okręgowego mogą badać zasadność skarg i wniosków dotyczących wyłącznie sprawności postępowania sądowego.

Skarga organizacji powinna zostać złożona osobiście, pisemnie lub w formie elektronicznej. W razie złożenia skargi przez organizację ustnie powinien zostać sporządzony pisemny protokół podpisany przez obie strony. Skarga rozpatrywana jest najpóźniej w terminie 1 miesiąca.

W skrajnych przypadkach, kiedy sąd rażąco przetrzymuje wniosek organizacji nie podejmując w tej sprawie żadnych czynności, organizacja może złożyć skargę na przewlekłość postępowania. Możliwość złożenia skargi jest zapisana  w ustawie z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Na mocy art. 3 pkt 5 organizacja jest uprawniona do wniesienia skargi jako strona w postępowaniu cywilnym.

Zatem jeśli postępowanie w sprawie rozpatrzenia wniosku organizacji w sądzie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, to organizacja (czyli strona postępowania) ma prawo wnieść skargę na przewlekłość postępowania. O przewlekłości postępowania decyduje terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd. Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Należy pamiętać, że skarga rozpatrywana jest w składzie 3 sędziów i decyzja w jej sprawie może zostać wydana w ciągu 2 miesięcy od daty złożenia skargi. Termin jest zatem długi.

• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.), art. 19, art. 20a

Art. 20a.
1. Wniosek o wpis sąd rejestrowy rozpoznaje nie później niż w terminie 7 dni od daty jego wpływu do sądu.

2. Wniosek o wpis spółki, o której mowa w art. 8a ust. 1 pkt 6, sąd rejestrowy rozpoznaje w terminie jednego dnia od daty jego wpływu.

3. Jeżeli rozpoznanie wniosku, o którym mowa w ust. 1 i 2, wymaga wezwania do usunięcia przeszkody do dokonania wpisu, wniosek powinien być rozpoznany w terminie 7 dni od usunięcia przeszkody przez wnioskodawcę, co nie uchybia terminom określonym w przepisach szczególnych. Jeżeli rozpoznanie wniosku wymaga wysłuchania uczestników postępowania albo przeprowadzenia rozprawy, wniosek należy rozpoznać nie później niż w terminie miesiąca.

• Ustawa Prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.),art.13

Art. 13.
1. Wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

2. Sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami wymienionymi w art. 12. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany.

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjna sądów powszechnych (Dz. U. z  2013 r. Nr. 69)
• Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843)