Menu Na skróty
Niedawna nowelizacja ustawy o pożytku zmieniła zasady powoływania gminnej rady działalności pożytku publicznego. Co się zmieniło i jaka jest ścieżka jej utworzenia? - wyjaśnia doradczyni serwisu poradnik.ngo.pl.
Wstęp
PYTANIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ
Chcemy w naszej gminie powołać radę działalności pożytku publicznego. Dużo o tym, jak ma wyglądać, dyskutowaliśmy przy programie współpracy, ale wpisaliśmy tylko, że ma powstać. Czy wystarczy zapis w programie współpracy, że ją powołamy, czy musimy pisać wniosek do wójta?
DORADCZYNI SERWISU PORADNIK.NGO.PL ODPOWIADA
NGO wnioskuje, administracja uchwala
Powstawanie i działalność rad działalności pożytku publicznego sankcjonuje ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Jej nowelizacją z sierpnia 2015 roku wniesiono zmiany dotyczące między innymi powoływania rady gminnej i powiatowej. Ich powstanie nie jest już prawem organu wykonawczego, np. wójta lub starosty, jak to było dotychczas. Od wejścia w życie nowych przepisów utworzenie rady jest obowiązkowe, jeśli taka jest wola sektora pozarządowego. Choć oczywiście dla skuteczności działania najlepiej jest, kiedy wola jest po obu stronach.
W praktyce oznacza to, że kiedy organizacje złożą wniosek o powołanie rady (musi być to minimum 5 podmiotów), to administracja samorządowa w ciągu 2 miesięcy musi powziąć uchwałę o jej utworzeniu. W uchwale rada gminy, miasta lub powiatu określa między innymi tryb powoływania członków rady pożytku, w tym sposób wybierania przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz informacje o zwołaniu pierwszego posiedzenia. Uchwałę, podobnie jak program współpracy, powinno się skonsultować, choć nie jest to obowiązek ustawowy. Rada gminy lub powiatu powierza powołanie rady pożytku odpowiednio – wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi lub staroście.
Zgodnie z ustawą wniosek o powołanie rady mogą składać organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, czyli m.in. organizacje kościelne, spółdzielnie socjalne, kluby sportowe. Wszystkie te podmioty muszą prowadzić działalność na terenie danej gminy lub powiatu.
Czytaj więcej o radach działalności pożytku publicznego w serwisie poradnik.ngo.pl>>
Na poziomie gminy rada działalności pożytku publicznego powinna liczyć minimum 8 osób. W praktyce wielkość organu konsultacyjnego zależy od potrzeb samorządu. Niemniej zawsze połowę składu muszą stanowić przedstawiciele trzeciego sektora.
Odpowiadając na pytanie
Sam zapis w programie współpracy nie wystarczy. Aby zrealizować jego postanowienia, organizacje pozarządowe powinny skierować wniosek do organu wykonawczego, czyli do wójta. Taka droga utworzenia rady została wskazana w ustawie o pożytku. Wniosek złożony przez minimum 5 organizacji zobliguje wójta do powołania rady w ciągu 2 miesięcy.
Podejmując taką inicjatywę, warto pamiętać o włączeniu w proces powstawania rady jak najszersze grono lokalnych organizacji pozarządowych. Należy też porozumieć się w tej kwestii z osobą odpowiedzialną za współpracę z organizacjami w urzędzie gminy.
Podstawa prawna
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Art. 41e.
1. Organ wykonawczy właściwej jednostki samorządu terytorialnego na wspólny wniosek co najmniej 5 organizacji pozarządowych lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, prowadzących działalność odpowiednio na terenie powiatu lub gminy, tworzy w terminie 2 miesięcy od dnia wpłynięcia wniosku odpowiednio Powiatową Radę Działalności Pożytku Publicznego lub Gminną Radę Działalności Pożytku Publicznego jako organ konsultacyjny i opiniodawczy, zwaną dalej odpowiednio „Radą Powiatową” lub „Radą Gminną”.”,
1a. W przypadku nieutworzenia Rady Powiatowej lub Rady Gminnej w terminie, o którym mowa w ust. 1, mają zastosowanie przepisy art. 101 i art. 101a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.) oraz art. 87 i art. 88 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 595, z późn. zm.).
Ustawa o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.)
Art. 30.
1. Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.
Art. 101.
1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.
Art. 101a.
1. Przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich.
2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko gminy.
