Menu Na skróty
Organizacje pozarządowe, w tym stowarzyszenia, mają prawo prowadzić działalność gospodarczą. Jednak musi ona mieć charakter pomocniczy, tzn. nie może być ważniejsza niż działania statutowe. Jak to ocenić? – podpowiada doradczyni serwisu poradnik.ngo.pl.
Wstęp
Jesteśmy stowarzyszeniem. Prowadzimy działalność gospodarczą. Ostatnio dość intensywnie. Wiem, że ma ona być dodatkowa, pomocnicza w stosunku do statutowej. I mam poczucie, że tak jest, ale ostatnio przychody z działalności gospodarczej są większe niż te w ramach statutowej. Czy to znaczy, że nasza działalność gospodarcza nie jest pomocnicza? Jak to ocenić?
Zgodnie z prawem stowarzyszenie jest „zrzeszeniem o celach niezarobkowych”. Zatem podstawowe działania stowarzyszenia nie służą wypracowaniu dochodu („zarobku”). Dochód może się jednak pojawić, np. jako rezultat prowadzonej przez stowarzyszenie działalności gospodarczej – ponieważ prawo dopuszcza, aby stowarzyszenia prowadziły działalność gospodarczą. Zysk musi być przeznaczony na realizację celów statutowych i nie może być podzielony między członków stowarzyszenia, tak jak np. w spółdzielniach. Zatem w założeniu działalność gospodarcza odgrywa rolę służebną w stosunku do statutowej. Inaczej mówiąc: to sposób zarabiania pieniędzy po to, by prowadzić działania, dla których założono stowarzyszenie.
Tyle wynika z Prawa o stowarzyszeniach, w związku z tym na poziomie indywidualnym stowarzyszenia same podejmują decyzję, czy ich działalność mieści się w tych granicach, przyjmując różne kryteria oceny:
- przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają tych, które pochodzą z działalności statutowej (np. z dotacji, darowizn, zbiórek, składek),
- zysk z działalności gospodarczej umożliwia samowystarczalność finansową, tj. realizację działań statutowych bez konieczności korzystania z innych źródeł (np. dotacji),
- nakład pracy, zaangażowanie w działalność gospodarczą jest mniejsze niż w działalność statutową,
- działalność gospodarcza jest prowadzona w tym samym zakresie co statutowa i stanowi alternatywę w przypadku braku możliwości finansowania działania z innych źródeł,
- działalność gospodarcza jest wyodrębniona i zaangażowane są w nią inne osoby niż w działalność statutową.
Najprawdopodobniej tych kryteriów można stworzyć więcej, ale zawsze ocena pozostaje po stronie organizacji – na ile jej działalność gospodarcza nie dominuje (w sensie zaangażowania, zakresu, środków, skali), lecz wspiera realizację działalności statutowej.
Warto „filozofię” prowadzenia działalności gospodarczej opisać w jakimś dokumencie, np. uchwale zarządu lub polityce rachunkowości.
Odpowiadając na pytanie
Trudno jest na podstawie jednej danej (większy przychód z gospodarczej niż statutowej) powiedzieć, czy działalność gospodarcza zatraca swój pomocniczy charakter. Oceniając to, trzeba wziąć pod uwagę całość działań organizacji, a przede wszytskim to, czy głównym i podstawowym sensem jej istnienia jest nadal realizacja celów statutowych i dopiero wtedy ocenić charakter prowadzonej działalności gospodarczej.
Podstawa prawna:
Prawo o stowarzyszeniach
Art. 2.
Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.
Art. 34.
Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
***
Sprawdź, jakie przepisy wiążą się z prowadzeniem działalności gospodarczej w organizacji – skorzystaj z bezpłatnego narzędzia samooceny http://standardy.ngo.pl
