Poradnik - ngo.pl

Jestem zaangażowany w realizację pewnego działania w małej organizacji. Wykonuję te działania na zasadzie wolontariatu, jednak niestety nie mam obecnie ubezpieczenia zdrowotnego. I tu moje pytanie: czy jest możliwość zawarcia umowy o wolontariat z zapewnieniem ubezpieczenia zdrowotnego NFZ? Jeśli tak, to ile wynosi opłata za ta składkę? Jeśli umowa wolontariatu jest bez wynagrodzenia, to ubezpieczenie jest bezpłatne czy jest w takim przypadku ustalona konkretna kwota?

Zasady dotyczące świadczeń zdrowotnych dla wolontariuszy zostały określone w art. 46 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zgodnie z tymi przepisami wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Jeśli wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (np. stosunku pracy, uczenia się w szkole średniej lub uczelni wyższej) organizacja korzystająca z pracy wolontariusza może płacić składkę na jego ubezpieczenie zdrowotne – jednak nie ma takiego prawnego obowiązku. Prawo do świadczeń wynikające z ubezpieczenia zdrowotnego wolontariusza przysługuje od dnia objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Do kogo i jak zgłosić ubezpieczenie wolontariusza?
Instytucją, do której należy się zgłosić w tej sprawie, jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), do którego należy złożyć zgłoszenie na druku ZUS ZZA oraz wypełnić formularz wniosku i umowy o objęcie wolontariusza dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym w narodowym funduszu zdrowia (do pobrania z ZUS).
W formularzu podaje się dane organizacji oraz wolontariusza, a także „kod tytułu ubezpieczenia” – w omawianym przypadku jest to kod 2410 – „osoba objęta dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym lub wolontariusz, niepodlegający ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu, za którego składkę na ubezpieczenie zdrowotne dobrowolnie finansuje korzystający, o którym mowa w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”. Trzeba będzie też dostarczyć umowę wolontariatu;  warto w ZUS dowiedzieć się też jakie będą wymagane inne dokumenty.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza wynosi 9% kwoty, która jest podstawą wymiaru składki ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku organizacji zgłaszającej do ubezpieczenia zdrowotnego wolontariusza – kwota podstawy ubezpieczenia zdrowotnego odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu (art. 68 ust. 2 i ust. 4 pkt. 2. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Minimalne wynagrodzenie od 01.01.2023 (do 30.06.2023) to 3490 zł. Zatem miesięczna składka ubezpieczenia zdrowotnego od wolontariusza to 9% z tej kwoty, czyli 314,10 zł.

Odpowiadając na pytanie
Organizacja może zapewnić wolontariuszowi ubezpieczenie zdrowotne. To, czy takie ubezpieczenie jest zawierane, wynika z umowy między organizacją a wolontariuszem. Informacja o tym powinna być zapisana w porozumieniu (umowie z wolontariuszem). Warto dodać, że jest to ubezpieczenie dobrowolne, płacone przez organizację wtedy, gdy wolontariusz zgłosi taką potrzebę, a organizacja ma takie możliwości finansowe.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie:
  Art. 46.
  1. Wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

Art.  68.  [Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne]

1.  (…)

2.  Korzystający może zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nie jest on objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu.

3.  (…)

4.  Podstawę wymiaru składki opłacanej przez:

1) osobę, o której mowa w ust. 1, stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu;

2) korzystającego, o którym mowa w ust. 2, stanowi kwota odpowiadająca minimalnemu wynagrodzeniu;

3) osobę, o której mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1-4, stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

5.  (…)

6.  Wolontariusz, o którym mowa w ust. 2, zostaje objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Funduszem, a przestaje być nim objęty z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.

(…)

12.  Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej osoby, o której mowa w ust. 1, i zgłoszonych do Funduszu członków jej rodziny, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 5 i 6, oraz wolontariusza, o którym mowa w ust. 2, przysługuje od dnia objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania ubezpieczenia zdrowotnego w Funduszu.

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r.:

§  1.  Od dnia 1 stycznia 2023 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 3490 zł.

§  2. (…)  

§  3.  Od dnia 1 lipca 2023 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 3600 zł.

(…)