Poradnik - ngo.pl

PYTANIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

Wolontariusz to osoba, która dobrowolnie i bezpłatnie angażuje się w działania jakiegoś podmiotu. Z pracy wolontariuszy mogą korzystać organizacje pozarządowe oraz podmioty administracji publicznej i jednostki organizacyjne im podlegające, jednakże z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Jeżeli stowarzyszenie lub fundacja prowadzi działalność gospodarczą, musi zachować czujność, aby nie korzystać z pomocy wolontariuszy w tej działalności.

Zasady wolontariatu reguluje ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawa nie wprowadza żadnych wiekowych ograniczeń dla wolontariatu. Zatem wolontariuszem może zostać zarówno senior, jak i osoba niepełnoletnia.

W przypadku dzieci i młodzieży konieczna będzie jednak zgoda prawnych opiekunów, najczęściej rodziców. Zgoda może być udzielona w formie odrębnego dokumentu albo może być fragmentem porozumienia zawartego pomiędzy stronami.

Nie ma więc formalnych przeszkód, aby zawrzeć umowę z osobą niepełnoletnią. Przykładowy wzór umowy można znaleźć w serwisie poradnik.ngo.pl.

Warto jednak zwrócić uwagę na kilka spraw istotnych przy współpracy z młodymi wolontariuszami.

Są takie rodzaje działalności, przy których będzie wymagane od osób zaangażowanych posiadanie specjalnych kwalifikacji, wykształcenia czy pełnoletności. Zwykle wynika to z odrębnych przepisów. W takim wypadku organizacja musi szukać takich wolontariuszy, którzy spełnią te specjalne wymagania.

Organizacja i wolontariusz zawierają porozumienie (umowę wolontariacką), w którym opisują zasady współpracy i zakres wykonywanej pracy. W przypadku wolontariusza niepełnoletniego w porozumieniu można przewidzieć miejsce na zgodę (i podpis w przypadku umowy pisemnej) rodziców. Dzięki temu wszystkie ważne informacje będą w jednym dokumencie. Innym wyjściem jest dołączenie do porozumienia odrębnie napisanej zgody rodziców.

Warto dokładanie omówić zapisy umowy i wyjaśnić wątpliwości nie tylko z samym wolontariuszem, a także z rodzicem czy rodzicami.

Jeżeli strony umawiają się, że czas ich współpracy będzie trwał dłużej niż 30 dni, umowa musi mieć formę pisemną. Poniżej 30 dni może być ustna.

Na organizację pozarządową został też nałożony obowiązek poinformowania wolontariusza o ewentualnym ryzyku dla zdrowia czy bezpieczeństwa przy pracy, którą będzie wykonywał oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami oraz zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Organizacja powinna też pokryć koszty podróżny służbowych i diet, chyba że wolontariusz zrezygnował z tej możliwości (rezygnacja powinna być pisemna).

Jeżeli umowa jest zawarta z wolontariuszem na okres krótszy niż 30 dni, konieczne będzie wykupienie mu ubezpieczenia NNW, czyli od następstw nieszczęśliwych wypadków (w dowolnie wybranej firmie ubezpieczeniowej). W przypadku dłuższej umowy wolontariusz też korzysta z tego ubezpieczenia na mocy zapisów tzw. małej ustawy wypadkowej (ustawa o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach), ale ewentualnych kosztów nie ponosi organizacja.

Współpracując z wolontariuszami, warto poważnie rozważyć możliwość wykupienia ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (polisa OC). Może ono zabezpieczyć organizację w razie takich sytuacji, kiedy podczas pracy wolontariusza zdarzy się coś, co spowoduje, że organizacja będzie narażona na ponoszenie dodatkowych kosztów (np. zbicie szyby, zepsucie jakiegoś sprzętu). Roszczenia będą wtedy pokrywane z tej polisy.

Pracując z osobami bardzo młodymi, niemającymi wielu doświadczeń życiowych czy zawodowych, trzeba zarezerwować sobie odpowiednią ilość czasu na etap wprowadzania ich do pracy, a potem  stale pamiętać o wspieraniu i monitorowaniu wykonywania zleconych zadań. Dla młodych wolontariuszy  może to być pierwszy kontakt ze zorganizowaną strukturą i w ogóle z organizacją pozarządową. Dobrze jest zrobić na początku krótkie wprowadzenie: czym w ogóle są organizacje, jaka jest ich rola w życiu całego społeczeństwa, a potem stopniowo przechodzić do roli konkretnej organizacji i zadań przewidzianych dla wolontariusza. Ten pierwszy etap można podzielić na dwa, trzy spotkania, by dać wolontariuszowi  czas na przyswojenie wszystkich informacji i odnalezienie się w nowej roli. Po prostu warto pamiętać, że wolontariat to nie tylko branie, ale też dawanie.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

3) wolontariuszu - rozumie się przez to osobę fizyczną, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie;

1.  Wolontariusze mogą wykonywać, na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, świadczenia na rzecz:

1)  organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,

2)  organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,

3)  jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej - zwanych dalej "korzystającymi".

2. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wolontariuszy wykonujących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej świadczenia na rzecz organizacji międzynarodowych, jeżeli postanowienia umów międzynarodowych nie stanowią inaczej.

3.  Członek stowarzyszenia może również wykonywać świadczenia, jako wolontariusz, na rzecz stowarzyszenia, którego jest członkiem.

Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów.

1. Świadczenia wolontariuszy są wykonywane w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym. Porozumienie powinno zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania.

2. Na żądanie wolontariusza korzystający jest obowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, o którym mowa w ust. 1, a także wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza, w tym o zakresie wykonywanych świadczeń.

3. Na prośbę wolontariusza korzystający może przedłożyć pisemną opinię o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza.

4. Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni, porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.

5.  Do porozumień zawieranych między korzystającym a wolontariuszem w zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

1. Korzystający ma obowiązek:

1)  informować wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;

2)  zapewnić wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym - w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem - odpowiednie środki ochrony indywidualnej;

3)  pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, koszty podróży służbowych i diet.

2. Korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego.

3. Korzystający może pokrywać koszty szkoleń wolonatariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń określonych w porozumieniu, o którym mowa w art. 44 ust. 1.

4. Wolontariusz może, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zwolnić korzystającego w całości lub w części z obowiązków wymienionych w ust. 1 pkt 3.

1.  Wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

2. Wolontariuszowi przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń, o których mowa w art. 42, na podstawie odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.

4.  Jeżeli porozumienie zawarte między korzystającym a wolontariuszem dotyczy delegowania wolontariusza do wykonywania świadczeń na terytorium innego państwa, na obszarze którego trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna, korzystający jest obowiązany zapewnić wolontariuszowi ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia podczas pobytu za granicą, jeżeli kosztów tych nie pokrywa się z innego tytułu, w szczególności na podstawie przepisów o koordynacji, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepisu ust. 2 i 3 nie stosuje się.

5.  Jeżeli delegowanie wolontariusza do wykonywania świadczeń na terytorium innego państwa ma miejsce w warunkach innych niż wskazane w ust. 4, korzystający może zapewnić wolontariuszowi ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia podczas pobytu za granicą, jeżeli kosztów tych nie pokrywa się z innego tytułu, w szczególności na podstawie przepisów o koordynacji, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepisu ust. 2 nie stosuje się.

6.  Korzystający może zapewnić wolontariuszowi ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, w zakresie wykonywanych świadczeń.