Poradnik - ngo.pl

W ramach działalności stowarzyszenia organizujemy dla mam z dziećmi __spotkania __o różnym charakterze: wykłady, warsztaty, pogadanki. Spotykamy się m.in. w bibliotece publicznej. Czy podczas takich spotkań, na których jest 7-10 mam z dziećmi, moglibyśmy wykorzystać audiobooki z bajkami? Czy musiałybyśmy gdzieś to zgłosić i wnieść jakieś opłaty za prawa autorskie?

Na wstępie należy zastanowić się czym właściwie jest tzw. audiobook (książka mówiona).

Z punktu widzenia ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: PA) na audiobook składają się co najmniej trzy dobra niematerialne chronione prawnie:

1. utwór (art. 1 ust. 1 PA) - każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia;
2. artystyczne wykonanie (art. 85) - każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia, a w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania;
3. fonogramy (art. 94 ust. 1 PA) - fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych.

Wracając do sytuacji opisanych w pytaniu organizacji pozarządowej należy wskazać, że w ramach audiobooka:

1. wykorzystywanym utworem jest np. bajka dla dzieci,
2. artystycznego wykonania utworu dokonują osoby, które czytają w sposób artystyczny utrwalony w książce tekst utworu (lektorzy),
3. natomiast fonogramem jest pierwotne utrwalenie tego „czytania” w studiu nagraniowym przez producenta w postaci tzw. utrwaleń matrycowych, z których to powstają później wszystkie pochodne egzemplarze nagrań wprowadzane do obrotu.

Utwór chroniony jest prawami autorskimi osobistymi i majątkowymi (art. 16 i 17 PA).

Artystyczne wykonania i fonogramy nie są utworami, ale stanowią w istocie przedmioty ochrony prawami pokrewnymi, których treść jest określona odrębnie w ustawie o prawie autorskim (w art. 86 PA i art. 94 ust. 4 PA).

Generalną cechą łączącą bezwzględne prawa podmiotowe jakimi są prawa autorskie i prawa pokrewne jest prawo uprawnionego do wyłącznego komercyjnego korzystania z dobra chronionego prawem, przy czym ustawa o prawie autorskim za przejaw komercyjnego wykorzystania uznaje publiczne rozpowszechnianie poprzez wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie czy reemitowanie utworu lub artystycznego wykonania (art. 50 pkt 3, 86 ust. 1 pkt 2 lit. c PA ).

Co do zasady należałoby zatem przyjąć, że opisany w pytaniu organizacji pozarządowej stan faktyczny, polegający na organizowaniu w bibliotece publicznej cyklicznych spotkań ok. 7-10 znających się nawzajem mam z dziećmi (członkinie stowarzyszenia), podczas których odtwarzane są audiobooki z bajkami, a następnie odbywają się w związku z tym wykłady, warsztaty czy pogadanki dla dzieci, z uwagi na liczbę osób, stanowi nielegalne korzystanie z audiobooka.

Należy jednak wskazać, że ustawodawca przewidział w samej ustawie w art. 23-35 PA tzw. licencje ustawowe (opisane przypadki dozwolonego użytku), pozwalające na korzystanie z dóbr chronionych, co nie stanowi naruszenia praw podmiotów uprawnionych.

W art. 23 ust. 1 PA wskazano, że bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Ustawodawca nie zdefiniował jak duży może być ten „krąg osób”, ani czym dokładnie jest stan pozostawania „w związku osobistym”, czy też „w stosunku towarzyskim”. Granicę rozumienia tych pojęć można zaczerpnąć z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie w sprawie I ACa 601/02, który wskazał, że „nie można przyjąć, że powyższy przepis ma zastosowanie do pozwanej, prowadzącej działalność gospodarczą i osiągającej zyski z tej działalności”. Na mocy art. 100 PA przepis art. 23 stosuje się również do fonogramów i artystycznych wykonań.

Centrum Pro Bono

!Program Centrum Pro Bono jest realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2007 roku. Inicjatywa Centrum Pro Bono zaspokaja rosnącą potrzebę pomocy prawnej pro bono na rzecz organizacji III sektora. Głównym obszarem działalności Centrum Pro Bono jest pośredniczenie pomiędzy organizacjami pozarządowymi poszukującymi wsparcia prawnego, a prawnikami, chętnymi do świadczenia pomocy prawnej pro bono. Dodatkowo, ścisła współpraca z kancelariami prawnymi i najlepszymi ekspertami w swoich dziedzinach pozwala nam podejmować wyzwania w postaci różnych projektów edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do organizacji non-profit. Obecnie z Centrum Pro Bono współpracuje 30 kancelarii z całej Polski.

Więcej informacji: http://www.centrumprobono.pl/

Kancelaria Prawna Filipek & Kamiński Sp. k.

!Filipek & KamińskiKancelaria Filipek & Kamiński Sp.k. to zespół kompetentnych i doświadczonych prawników. Sukcesywnie poszerzamy swoje możliwości, wzbogacając ofertę oraz rozbudowując nasz team, który liczy ponad 50 osób. Kancelaria powstała dzięki pasji i determinacji jej założycieli i od ponad 10 lat z powodzeniem zajmuje czołowe miejsce na rynku usług prawniczych. Kancelaria Prawna Filipek & Kamiński Sp. k. koncentruje swe działania na warszawskim i lubelskim rynku. Jednocześnie współpracuje z licznymi prawnikami w całej Polsce oraz kancelariami prawnymi w Niemczech, Ukrainie czy Chinach, gwarantując klientom najwyższą jakość usług niezależnie od miejsca życia czy prowadzonej działalności.

Kancelaria posiada wieloletnie doświadczenie oraz rozległą wiedzę ekspercką w tematyce: rozwiązywania sporów, prawa podatkowego, prawa nieruchomości, prawa pracy, prawa procesu inwestycyjnego, prawa zamówień publicznych, prawa oświatowego, prawa szkolnictwa wyższego, prawa autorskiego, prawo ochrony środowiska, prawa medycznego.

Kancelaria jest laureatem licznych plebiscytów, od 2010 r. rokrocznie zajmujemy pierwsze miejsce w regionie obejmującym województwo lubelskie i podkarpackie według Rankingu Kancelarii Prawniczych przeprowadzanego przez „Rzeczpospolitą”. Pierwsze miejsce w Rankingu miesięcznika Polish Market także potwierdza, że jest liderem usług prawniczych. W roku 2013  otrzymał również wyróżnienie od Redakcja Magazynu Przedsiębiorców „Europejska Firma”.

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.