Publikacje organizacji pozarządowych to nie tylko zbiory tekstów autorów współpracujących z NGO, ale też przekłady. A ponieważ trzeci sektor to również (ale nie wyłącznie!) praca społeczna, wśród tłumaczy trafiają się wolontariusze. Takie zestawienie, w przypadku niefrasobliwości NGO, może doprowadzić do zaskakującej sytuacji: tłumacz wolontariusz będzie miał poważne kłopoty. Jak ich uniknąć? Przeczytaj wyjaśnienia kancelarii CMS Cameron Mc Kenna w ramach cyklu ngo.pl i Centrum Pro Bono!
PYTANIE WOLONTARIUSZA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ
Jestem wolontariuszem – jako wolontariusz dokonuję przekładu rozdziału książki dla organizacji pozarządowej. Pytałem organizacji, czy na tłumaczenie uzyskała stosowane zgody (jako tłumacz wiem, że nie można, od tak sobie, wziąć czyjś utwór, przetłumaczyć go i rozporządzać tłumaczeniem). Niestety organizacja nie udzieliła mi odpowiedzi. Czy jeśli mimo to dokonam przekładu, to grozi mi jakaś odpowiedzialność, gdyby okazało się, że organizacja nie uzyskała wymaganych zgód?
ODPOWIEDŹ KANCELARII CMS CAMERON MC KENNA
Zezwolenie twórcy utworu pierwotnego
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych (artukuł 2 ustęp 2), korzystanie i rozporządzanie tłumaczeniem utworu (również nieodpłatnie na rzecz fundacji czy stowarzyszenia) zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego.
Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. (ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, art. 2 ust. 2, zdanie pierwsze)
W razie braku takiego zezwolenia, zarówno tłumacz – wykonujący tłumaczenie i przenoszący na organizację pozarządową prawa autorskie do tłumaczenia bądź zezwalający NGO na korzystanie z tłumaczenia – jak i sama fundacja korzystająca z tłumaczenia, narażają się na odpowiedzialność odszkodowawczą, o ile ich działania nie mieszczą się w granicach dozwolonego użytku.
Oświadczenie od autora (wydawnictwa) zabezpieczy tłumacza wolontariusza
Wolontariusz może uchronić się przed ryzykiem ewentualnej odpowiedzialności przez uzyskanie odpowiedniego oświadczenia autora utworu pierwotnego lub wydawnictwa posiadającego prawo do zezwalania na wykonywanie tłumaczeń. Oświadczenie powinno obejmować zezwolenie dla NGO na zlecanie wykonywania tłumaczeń oraz korzystanie z nich.
Oczywiście powinno być tak, że to nie wolontariusz zabiega u autora czy wydawnictwa o opisane tu oświadczenie. Oświadczenie uzyskuje organizacja pozarządowa, która będzie korzystać z tłumaczenia, a wolontariusz powinien wymagać, żeby takie zostało mu przez NGO przedstawione.
Zamiast oświadczenia NGO może przedstawić umowę potwierdzającą posiadanie praw autorskich do utworu obejmujących prawo do wykonywanie tłumaczeń (lub ogólnie prawo do wykonywania praw zależnych).
Zobacz też
Czy można przekazać prawa autorskie nieodpłatnie, w jakiej formie, jak powinna wyglądać umowa
Oświadczenie od organizacji pozarządową nie zapewni pełnej ochrony
Uzyskanie oświadczenia samego NGO o posiadaniu niezbędnych zezwoleń z prawnego punktu widzenia nie zapewni tłumaczowi pełnej ochrony przed odpowiedzialnością w przypadku, gdyby oświadczenie okazało się nieprawdziwe.
Oświadczenie organizacji pozarządowej może natomiast wyłączyć odpowiedzialność za umyślne naruszenie praw autorskich twórcy utworu pierwotnego, jak również pozwolić tłumaczowi na dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od NGO.
W praktyce ryzyko odpowiedzialności jest większe w przypadku NGO, która korzysta z tłumaczenia, niż dla samego tłumacza.
w PORADNIK.NGO.PL Prawo autorskie - podstawowe pojęcia Odpowiedzialność władz
Centrum Pro Bono
!Program Centrum Pro Bono jest realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2007 roku. Inicjatywa Centrum Pro Bono zaspokaja rosnącą potrzebę pomocy prawnej pro bono na rzecz organizacji III sektora. Głównym obszarem działalności Centrum Pro Bono jest pośredniczenie pomiędzy organizacjami pozarządowymi poszukującymi wsparcia prawnego, a prawnikami, chętnymi do świadczenia pomocy prawnej pro bono. Dodatkowo, ścisła współpraca z kancelariami prawnymi i najlepszymi ekspertami w swoich dziedzinach pozwala nam podejmować wyzwania w postaci różnych projektów edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do organizacji non-profit. Obecnie z Centrum Pro Bono współpracuje 30 kancelarii z całej Polski.
Więcej informacji: http://www.centrumprobono.pl/
CMS Cameron Mc Kenna
!CMS jest cieszącą się uznaniem międzynarodową kancelarią prawniczą świadczącą kompleksowe doradztwo prawne i podatkowe na rzecz przedsiębiorstw, instytucji finansowych oraz organów administracji. Jesteśmy jedną z największych i najbardziej doświadczonych międzynarodowych kancelarii w Polsce – działamy na polskim rynku od ponad 20 lat. W biurach CMS w Warszawie i w Poznaniu pracuje 140 prawników, którzy doradzają klientom działającym we wszystkich kluczowych sektorach gospodarki. CMS na świecie zatrudnia ponad 6.000 pracowników w 59 miastach w 38 krajach.
Kancelaria od lat angażuje się w działania pro bono wspierając między innymi: Program Spraw Precedensowych oraz Program „Artykuł 32” dotyczący walki z dyskryminacją Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Fundację Krystyny Jandy Na Rzecz Kultury oraz Fundację Między Niebem a Ziemią.