Poradnik - ngo.pl

PYTANIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

Kto powinien być stroną umowy o pracę z pracownikiem oddziału terenowego stowarzyszenia, nieposiadającego osobowości prawnej? Czy umowa powinna zostać zawarta pomiędzy pracownikiem a prezesem lub zarządem "całego" stowarzyszenia? Czy też pomiędzy pracownikiem a zarządem oddziału terenowego? Czy w tej drugiej sytuacji, osoba zarządzająca oddziałem powinna podpisać umowę sama ze sobą? Kto w takiej sytuacji podejmuje decyzje, np. w kwestii nadzoru lub wypowiedzenia umowy?

ODPOWIEDŹ KANCELARII WARDYŃSKI I WSPÓLNICY

Odpowiedź na pytania zadane przez stowarzyszenie zależy w znacznej mierze od statusu, jaki ma terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia, tj. od tego, czy ma ona status pracodawcy wewnętrznego w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy czy też nie.

Oddział (jednostka terenowa) nie ma statusu pracodawcy wewnętrznego

W przypadku gdy jednostka terenowa stowarzyszania nie ma statusu wewnętrznego pracodawcy, pracownicy wykonujący czynności w tej jednostce powinni być zatrudniani przez stowarzyszenie, nie zaś przez jednostkę (czyli nie przez oddział terenowy, jak nazywana jest jednostka w pytaniu organizacji pozarządowej). To od stowarzyszenia pracownicy otrzymywać będą wynagrodzenia za pracę.

Wszelkich czynności z zakresu prawa pracy za tę jednostkę (w tym czynności zawierania i rozwiązywania umów o pracę) powinien dokonywać zarząd stowarzyszenia, zgodnie z zasadami jego reprezentacji. Dotyczy to także członków zarządu jednostki terenowej (tzn. sytuacji ich zatrudniania, podpisywania z nimi umów, wynagradzania).

Oddział (jednostka terenowa) ma statusu pracodawcy wewnętrznego

W przypadku gdy jednostka terenowa stowarzyszania ma status wewnętrznego pracodawcy, pracownicy wykonujący czynności w tej jednostce powinni być zatrudniani przez tę jednostkę (nie zaś przez stowarzyszenie), i od tej jednostki otrzymywać wynagrodzenia za pracę. Wszelkich czynności z zakresu prawa pracy za tę jednostkę (w tym zawierania i rozwiązywania umów o pracę, pełnienia nadzoru nad pracownikami) powinien dokonywać zarząd tej jednostki (zarząd oddziału terenowego). Zarządowi stowarzyszenia, jako podmiotowi niebędącemu pracodawcą tych pracowników, nie będą wobec nich przysługiwały uprawnienia nadzorcze.

Istnieją natomiast wątpliwości co do tego, kto powinien zawrzeć umowę o pracę z członkiem zarządu jednostki terenowej stowarzyszenia, mającej status pracodawcy wewnętrznego. W braku odpowiednich uregulowań w statucie stowarzyszenia lub regulaminie jednostki terenowej, najbardziej prawidłowym rozwiązaniem wydaje się być przyjęcie, że także w tym przypadku czynności tej powinien dokonać zarząd stowarzyszenia, co jest zgodne z prezentowaną w doktrynie wykładnią art. 3 Kodeksu pracy.

Na zasadzie analogii do trybu zawierania umów o pracę z członkami zarządu stowarzyszenia, wynikającego z art. 11 ustawy z 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach, można także przyjąć, że umowę o pracę z członkiem zarządu jednostki terenowej powinien zawrzeć członek organu kontroli wewnętrznej tej jednostki, na podstawie uchwały tego organu (jeśli organ taki został powołany) lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania członków (zebrania delegatów) jednostki terenowej. Stanowisko to jednak nie znajduje bezpośredniego oparcia w obowiązujących przepisach.

Kiedy jednostka terenowa może być uznana za pracodawcę wewnętrznego

Dla uznania terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia za pracodawcę wewnętrznego w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy, konieczne jest łączne wystąpienie następujących przesłanek:

1. jednostka terenowa musi być wyodrębniona organizacyjnie (funkcjonalnie) z osoby prawnej, tj. posiadać własne struktury organizacyjne i organy oraz realizować własne zadania, a także, choć nie jest to warunek kluczowy, posiadać własną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności i dysponować własnym zapleczem materialno-technicznym (biuro, sprzęt);
    
2. jednostka terenowa musi posiadać odrębność finansową, tj. zostać wyposażona w możliwość dysponowania wyodrębnionymi środkami finansowymi we własnym imieniu, tak aby mogła, co najmniej, wywiązywać się ze zobowiązań zaciągniętych w związku z zatrudnianiem pracowników, tj. wypłacać wynagrodzenia i inne świadczenia;
    
3. jednostka terenowa musi posiadać prawo zatrudniania pracowników we własnym imieniu (nie zaś z upoważnienia udzielonego w imieniu stowarzyszenia), a co za tym idzie, prawo do dokonywania czynności w zakresie stosunków pracy wynikające z uprawnień posiadanych przez osobę lub organ działający w jednostce terenowej.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego formułowany jest także wymóg, aby status danej jednostki organizacyjnej jako wewnętrznego pracodawcy nadany był jej wprost w odpowiednich aktach organizacyjnych danego podmiotu.

Centrum Pro Bono

!Program Centrum Pro Bono jest realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2007 roku. Inicjatywa Centrum Pro Bono zaspokaja rosnącą potrzebę pomocy prawnej pro bono na rzecz organizacji III sektora. Głównym obszarem działalności Centrum Pro Bono jest pośredniczenie pomiędzy organizacjami pozarządowymi poszukującymi wsparcia prawnego, a prawnikami, chętnymi do świadczenia pomocy prawnej pro bono. Dodatkowo, ścisła współpraca z kancelariami prawnymi i najlepszymi ekspertami w swoich dziedzinach pozwala nam podejmować wyzwania w postaci różnych projektów edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do organizacji non-profit. Obecnie z Centrum Pro Bono współpracuje 30 kancelarii z całej Polski.

Więcej informacji: http://www.centrumprobono.pl/

Kancelaria Wardyński i Wspólnicy

!Kancelaria Wardyński i Wspólnicy jest jedną z największych niezależnych polskich firm prawniczych. Skupiamy się na potrzebach naszych klientów, pomagając im znaleźć skuteczne i praktyczne rozwiązanie najtrudniejszych problemów prawnych.

Firma doradza w wielu dziedzinach, ale jest szczególnie ceniona przez klientów i konkurencję za swoje usługi w dziedzinie prawa pracy, sporów, transakcji, własności intelektualnej i nieruchomości.

Obecnie w firmie jest ponad 100 prawników świadczących obsługę prawną w języku polskim, angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpańskim, rosyjskim, czeskim i koreańskim. Nasze biura znajdują się w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu.

Dzielimy się wiedzą i doświadczeniem za pośrednictwem portalu dla prawników i przedsiębiorców (www.codozasady.pl), firmowego Rocznika oraz licznych publikacji i opracowań.

Aktywnie działamy i rozwijamy działalność pro bono.

Szukasz informacji i porad dotyczących NGO? Masz problem z prowadzeniem NGO? Potrzebna ci jest pomoc prawna dla NGO? Zadaj pytanie: poradnik.ngo.pl/zapytaj.