Menu Na skróty
Lider i jego rola w zarządzaniu zespołem organizacji pozarządowej.
Zadania lidera
Podstawowe zadania osoby zarządzającej zespołem to:
- zadbanie o powstanie tożsamości zespołu
- wykorzystanie potencjału komunikacyjnego
- dbanie o sprawność organizacyjną, delegowanie, czytelny podział zadań
- pobudzanie do decyzji i wspieranie samodzielności
- wykorzystanie potencjału różnorodności, który tkwi w każdym zespole
Jedną z najczęstszych i podstawowych typologii dotyczących ról i zadań kierowniczych, jest koncepcja H. Mintzberga. Podzielił on role i zadania, które wykonuje każdy menedżer na 3 kategorie:
- Decyzyjne – menedżer inicjuje projekty i działania, wprowadza niezbędne zmiany; umiejętnie dysponuje zasobami posiadanymi przez zespół (osobowymi, rzeczowymi); negocjuje; przeciwdziała zakłóceniom w pracy zespołu i rozwiązuje pojawiające się problemy
- Interpersonalne – menedżer określa ludziom w zespole cele i zadania oraz motywuje ich; jest łącznikiem zespołu ze światem wewnętrznym organizacji (m.in. z innymi zespołami) oraz zewnętrznym (reprezentuje zespół na zewnątrz)
- Informacyjne – menedżer monitoruje prowadzone działania, rozdziela informacje między osoby w zespole, dba o komunikację
Każdy szef zespołu wykonuje wszystkie te zadania, w różnym stopniu natężenia, który zależy m.in. od fazy rozwoju, w której znajduje się zespół.
Poziom zaangażowania i konkretne zadania lidera w zależności od fazy rozwoju
Poziom zaangażowania i konkretne zadania lidera będą się różniły w zależności od fazy rozwoju, w której zespół aktualnie się znajduje. Jednym z kluczowych (i jednocześnie trudniejszych) zadań, jakie przed szefem zespołu stoją, jest rozpoznanie tej fazy rozwoju, a następnie dopasowanie do niej swoich zadań, postawy.
1. FAZA INTEGRACJI; formowanie zespołu (ang. forming)
W tej fazie lider jest przede wszystkim dyrektywny.
Powinien określić cele zespołu i wyznaczyć ramy funkcjonowania. Przypisać zadania i role członkom zespołu, położyć nacisk na ich precyzyjne i szczegółowe wyjaśnienie. Zadania powinny być łatwe, osadzone w czasie.
Jego zadaniem jest też zadbanie o integrację i atmosferę. Powinien szczególny nacisk kłaść na zapewnienie poczucia bezpieczeństwa wszystkim osobom oraz ich relacje.
2. FAZA RÓŻNICOWANIA SIĘ, KONFLIKTU; burza (ang. storming)
W tej fazie lider przede wszystkim jest opiekuńczy.
Jego kluczowym zadaniem jest zapewnienie dobrych warunków do konfliktu: gwarantowanie bezpieczeństwa, udzielanie i przyjmowanie trudnych informacji, zadbanie o komunikację.
Powinien określić ramy nie do przekroczenia i pilnować ich przestrzegania.
3. FAZA NORMOWANIA SIĘ; normowanie (ang. norming)
W tej fazie lider jest wspierający.
Powinien zatroszczyć się o wypracowanie i przyjęcie norm działania, które będą zaspokajały interesy osób, jak i całej organizacji. Odpowiada za modyfikację sposobu działania, który jest istotą tej fazy.
Powinien pilnować realizacji celów, wspierać ludzi we wdrażaniu w zadania i normy.
4. FAZA KONSTRUKTYWNEJ PRACY; wykonywanie, współpraca (ang. performing)
W tej fazie lider jest delegujący. To faza, która zakłada najmniejszą widzialność lidera, a największą samodzielność zespołu.
Jego kluczowe zadania to odpowiednie delegowanie zadań i odpowiedzialności tak, aby wykorzystać wszystkie potencjały osób w zespole do efektywnej pracy.
Jednocześnie powinien troszczyć się o dobrą atmosferę.
5. FAZA ROZSTANIA; pożegnanie (ang. adjourning)
W tej fazie pełni również rolę opiekuńczą i wspierającą. Jego kluczowym zadaniem jest pomóc ludziom świętować, a potem rozstać się i przeżyć to. Towarzyszy temu refleksja i informacja zwrotna, które są niejako punktem wyjścia do formowania się kolejnego zespołu.
W zależności od temperamentu zespołu, charakteru lidera, stopień przechodzenia przez poszczególne fazy rozwoju może być różny – jedne będą bardziej widoczne, a inne mniej.
Style zarządzania zespołem wg Goleman’a:
- demokratyczny
- afiliacyjny
- autorytarny (wizjonerski)
- trenerski (wspierający)
- nakazowy
- procesowy
Styl musi pasować do: etapu rozwoju zespołu, zadań, ludzi, okoliczności. Musi pozwalać na osiąganie celów. Może i powinien się zmieniać.
Uwaga
Nie ma jednego sposobu bądź metody zarządzania zespołem! Nie ma uniwersalnego rozwiązania, pasującego do wszystkich zespołów. Trzeba dopasować styl do typu zespołu, fazy rozwoju w której się znajduje, a także (a może przede wszystkim?) do swoich kompetencji i gotowości!
Zarządzając zespołem, niezależnie od jego fazy rozwoju warto:
- zadbać o czytelny podział zadań pomiędzy członków zespołu
- delegować zadania jasno i jednoznacznie, upewniać się, że pracownicy je zrozumieli
- wspierać samodzielność, ale być do dyspozycji
- dbać o regularne spotkania zespołu formalne i pozaformalne
- regularnie oceniać i dzielić się z pracownikami tą oceną
