Nieodpłatna pomoc prawna, a podatek VAT. Ministerstwo Finansów
Stanowisko Ministerstwa Finansów: Nieodpłatna pomoc prawna nie jest objęta zakresem ustawy o VAT, o ile jej świadczenie wpisuje się w cel działalności gospodarczej prowadzonej przez świadczącego ją podatnika. Możliwe są też inne sytuacje, kiedy pomoc będzie nieopodatkowana. Stanowisko MF jest istotne dla organizacji pozarządowych, które wykorzystują lub świadczą pomoc prawną pro bono.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Nieodpłatna pomoc prawna nie jest objęta zakresem ustawy o VAT, o ile jej świadczenie wpisuje się w cel działalności gospodarczej prowadzonej przez świadczącego ją podatnika. Świadczenie pomocy prawnej na zasadzie pro publico bono, a zatem w sposób dobrowolny i nieodpłatny, w interesie publicznym – w szczególności na rzecz osób, których na te usługi nie stać, jest publicznie odbierane jako bezinteresowna działalność prospołeczna. Działalność taka kreuje pozytywny wizerunek przedsiębiorcy wśród obecnych i potencjalnych jego klientów. Zatem należy uznać, iż tak określona działalność pro bono wpisuje się, co do zasady, w zakres prowadzonej działalności gospodarczej i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jeżeli natomiast podatnik udziela bezpłatnych porad prawnych, które nie wpisują się w cel prowadzonej przez niego działalności, czynności takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Należy jednak zauważyć, że nie oznacza to obciążenia w każdym przypadku tego rodzaju czynności podatkiem. Aby podatek został w takim przypadku naliczony podatnik musiałby ponieść koszty w związku ze świadczeniem tych czynności. W praktyce oznacza to, że prawnik, który prowadzi działalność jednoosobowo, nie naliczy podatku od bezpłatnej usługi, gdyż nie ponosi w związku z jej świadczeniem z reguły żadnych kosztów.
Mogą również wystąpić przypadki, gdy podmiot wykonujący określone czynności nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. W takich przypadkach nie wystąpią przesłanki do uznania tego rodzaju czynności za świadczenie podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Przykładowo nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług czynności wykonywane przez podmiot, który nie jest podatnikiem tego podatku, nawet jeśli czynności te wykonywane są przez zatrudnionych w tym podmiocie prawników. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega również np. nieodpłatna pomoc prawna świadczona we własnym imieniu przez prawników „na etatach”, którzy poza tą nieodpłatną działalnością nie wykonują innych czynności „poza etatem”.
Podsumowanie:
Opodatkowanie nieodpłatnej pomocy prawnej ma miejsce wtedy, gdy spełnione są następujące warunki:
- nieodpłatna pomoc prawna nie jest związana z działalnością gospodarczą udzielającego takiej pomocy, nie służy do promowania jego marki, wizerunku i pozyskiwaniu nowych klientów, a jest typową bezinteresowną pomocą potrzebującemu,
- udzielający nieodpłatnej pomocy prawnej jest podatnikiem podatku VAT,
- udzielający nieodpłatnej pomocy prawnej poniósł koszty w związku ze świadczeniem nieodpłatnej pomocy prawnej.
!
Projekt „Stołeczne Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych” jest współfinansowany przez Miasto Stołeczne Warszawa.
autor(ka): Katarzyna Sadło, FRSO