Poradnik - ngo.pl

PYTANIE PRZEDSTAWICIELA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ: Jakiś czas temu złożyłem rezygnację z członkostwa w zarządzie fundacji. Mieliśmy trudności w porozumieniu się z prezesem. Ostatnio sprawdziłem wykaz na stronie ministerstwa sprawiedliwości i nadal w nim figuruję, jako wiceprezes. Co powinienem zrobić? Jak zmusić prezesa do zgłoszenia do sądu mojego odejścia?

DORADCZYNI SERWISU PORADNIK.NGO.PL ODPOWIADA:

Dobrowolność pracy w zarządzie

Działanie w zarządzie fundacji jest dobrowolne. Osoba wybrana do zarządu musi wyrazić na to zgodę. Złożenie rezygnacji z udziału w pracach zarządu jest jednym z uprawnień jego członków. Do aktu złożenia rezygnacji mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, według których oświadczenie woli, złożone innej osobie, uznaje się za złożone z chwilą, gdy ta druga osoba mogła zapoznać się z jego treścią. Nie ma tu mowy o formie oświadczenia, ale na pewno forma pisemna jest bezpieczniejsza. Kwestie składu zarządu, jego powoływania czy uzupełnienia reguluje też statut fundacji.

Komu składać takie oświadczenie?

W przypadku fundacji, w której jedynym organem jest zarząd, pozostaje złożenie rezygnacji na ręce pozostałych członków zarządu. Jeżeli byłby drugi organ władzy, np. rada fundacji i dodatkowo miałaby uprawnienia do wybierania zarządu – byłaby także właściwym adresatem takiej informacji. W tej sytuacji najbezpieczniej byłoby złożyć rezygnację i zarządowi, i radzie.

Co powinny zrobić władze fundacji?

Zmiana w składzie zarządu wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego (KRS), a może także oznaczać konieczność podjęcia kroków w celu uzupełnienia składu tego organu. Odpowiedzi na pytanie, jak to zrobić, należy szukać w statucie organizacji. Czasem zarząd może sam uzupełnić swój skład, w innych przypadkach decydują o tym fundator lub rada fundacji. Ważne, aby nie zwlekać z tą decyzją. Rezygnacja jednej osoby i wybór kolejnej powinny być zgłoszone do sądu rejestrowego (KRS) w terminie 7 dni.

Co może zrobić były członek zarządu?

Jeżeli nie widać zmiany we władzach w wykazie podmiotów zarejestrowanych w KRS (można to sprawdzić na stronie: https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiotu), pierwszą rzeczą, którą warto zrobić, to postawić otwarte pytanie zarządowi organizacji, dlaczego zmiana, która się zdarzyła, nie jest widoczna w rejestrze. Może się zdarzyć, że wniosek został złożony do sądu i trwa jego rozpatrzenie. Oby tak było.

W przypadku uporczywej bezczynności zarządu, były członek nie jest zupełnie pozbawiony wpływu na sytuację. Może poinformować o zaistniałej sytuacji organ nadzoru, czyli ministra wskazanego w statucie fundacji lub/i sąd rejestrowy, czyli KRS. Zgodnie z zapisami art. 14 ustawy o fundacjach, jeżeli działanie zarządu fundacji narusza przepisy prawa lub postanowienia jej statutu (albo jest niezgodne z celem działania fundacji), minister może wyznaczyć termin, w którym zarząd ma uchylić te uchybienia lub żądać zmiany zarządu. Jeżeli zarząd nie podejmie stosownych działań, minister może wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu i wyznaczenie zarządcy przymusowego.

Informacje o zaistniałej zmianie można także zgłosić do KRS. Zgodnie z zapisami ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, jeżeli sąd stwierdzi, że dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, wzywa organizację do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy, 7-dniowy termin. Jeżeli organizacja się nie zastosuje do wezwania, zostanie nałożona na nią grzywna. Grzywna taka może być ponowiona w razie dalszej bezczynności zarządu. Ostatecznie sąd może nawet wszcząć z urzędu postępowanie o rozwiązanie organizacji, jeżeli organizacja nie dopełniła swojego obowiązku, pomimo dwukrotnego wezwania. Podczas tego postępowania sąd bada w różny sposób, czy organizacja faktycznie prowadzi działalność i posiada majątek.

Wysyłając pismo do ministra czy sądu, warto wysłać je także do wiadomości władz fundacji. Może samo ich poinformowanie o podjęciu jakichś kroków, spowoduje podjęcie odpowiednich działań.

Odpowiedź na pytanie

Jeśli wniosek o zmianę składu zarządu nie został złożony do KRS i nie ma woli współpracy ze strony władz fundacji, warto podjąć zdecydowane kroki i zgłosić sprawę do ministra jako organu nadzoru lub bezpośrednio do KRS.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Art. 61.

§ 1.27) Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.

§ 2.28) Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach

Art. 5.

1. Fundator ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków.

Art. 14.

1. Jeżeli działanie zarządu fundacji w istotny sposób narusza przepisy prawa lub postanowienia jej statutu albo jest niezgodne z jej celem, organ, o którym mowa w art. 13, może wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień w działalności zarządu albo może żądać dokonania w wyznaczonym terminie zmiany zarządu fundacji.

2. Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, albo w razie dalszego uporczywego działania zarządu fundacji w sposób niezgodny z prawem, statutem lub celem fundacji, organ, o którym mowa w art. 13, może wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji i wyznaczenie zarządcy przymusowego.

3. Zarządca przymusowy reprezentuje fundację w sprawach wynikających z zarządu, w tym również w postępowaniu sądowym; jest on obowiązany wykonywać czynności potrzebne do prawidłowego działania fundacji.

4. Sąd uchyli swe postanowienia o zawieszeniu zarządu fundacji i wyznaczeniu zarządcy przymusowego na wniosek zarządu fundacji, jeżeli z okoliczności wynika, że działania, o których mowa w ust. 1, zostaną zaniechane.

Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

Art. 19a.

5. Do wniosku o wpis osób reprezentujących podmiot wpisany do Rejestru, likwidatorów i prokurentów należy dołączyć zgodę tych osób na ich powołanie. Wymogu tego nie stosuje się, jeżeli wniosek o wpis jest podpisany przez osobę, która podlega wpisowi albo która udzieliła pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wpis, albo której zgoda jest wyrażona w protokole z posiedzenia organu powołującego daną osobę lub w umowie spółki.

Art. 24. 1. W przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych (postępowanie przymuszające). W przypadku niewykonania obowiązków w tym terminie, sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Przepisu art. 1053 Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się.

2. Sąd rejestrowy może ponawiać grzywnę, o której mowa w ust. 1.

Art. 25a. 1. Sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy:

1) oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości lub umarzając postępowanie upadłościowe, sąd upadłościowy stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego;

2) oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;

3) wydano postanowienie o odstąpieniu od postępowania przymuszającego lub jego umorzeniu;

4) mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe;

5) mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie wykonano innych obowiązków, o których mowa w art. 24 ust. 1.

2. W toku postępowania o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego sąd rejestrowy bada, czy podmiot ten posiada zbywalny majątek i czy faktycznie prowadzi działalność.