Poradnik - ngo.pl

Stowarzyszenia tworzą osoby fizyczne - obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione) i nie pozbawieni praw publicznych (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach).

Osoby, które nie spełniają powyższych warunków (np. osoby niepełnoletnie lub cudzoziemcy) mogą tworzyć lub przynależeć do stowarzyszeń na specjalnych zasadach:

• Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.
• Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych, należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w ich statutach, bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia. Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki.

(art. 3 ust. 2 i 3)

• Cudzoziemiec, niemający zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy, mający zameldowanie w naszym kraju, mogą tworzyć stowarzyszenia zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich (art. 4 ust. 1 i 2).

Osoba prawna może być tylko członkiem wspierającym stowarzyszenia (art. 10 ust. 3). Ustawa nie określa jednak szczegółowo, na czym polega „bycie członkiem wspierającym stowarzyszenia” – powinien to regulować statut. Osoba prawna nie może być założycielem stowarzyszenia.

W stowarzyszeniu najważniejsi są ludzie – czyli członkowie, którzy je tworzą. Rodzaje członkostwa, sposób nabywania statusu członka lub jego utraty, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków powinny być opisane w statucie (art. 10 ust. 1 pkt 4).

Najczęściej w stowarzyszeniach są dwa typy członków: zwyczajni i wspierający.

• zwyczajni – to osoby fizyczne,  które mają tzw. pełne prawa wyborcze, czyli mogą być wybierani do władz stowarzyszenia (bierne prawo wyborcze) oraz mogą wybierać władze stowarzyszenia (czynne prawo wyborcze). Mają prawo zabierać głos we wszystkich sprawach dotyczących stowarzyszenia i uczestniczyć w walnych zebraniach członków stowarzyszenia.
• wspierający – członkowie, którzy wspierają stowarzyszenie. Mogą to być zarówno osoby fizyczne jak i prawne (firmy, inne organizacje, itp.). Mogą brać udział w obradach walnego zebrania członków, ale tylko z głosem doradczym. W praktyce członkowie wspierający mogą stanowić, np. wsparcie merytoryczne dla stowarzyszenia. Często członkami wspierającymi zostają firmy czy osoby, które systematycznie przekazują pieniądze albo dary rzeczowe na rzecz stowarzyszenia.

Niekiedy w stowarzyszeniu mamy dodatkowo tzw. członków honorowych. Jest to tytuł nadawany szczególnie zasłużonym dla organizacji osobom. W statucie powinna być informacja o tym, kto może zostać takim członkiem i jakie są zasady nadawania tego tytułu. A także jakie są prawa i obowiązki tego członka.