Poradnik - ngo.pl

Opłata skarbowa to opłata, jaką organizacja pozarządowa zobowiązana jest uiścić w zamian za dokonanie na jej rzecz określonej czynności urzędowej. Bez przedstawienia dowodu uiszczenia opłaty urząd nie rozpatrzy danej sprawy.

Zgodnie z ustawą o opłacie skarbowej podlega jej:

• dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia organizacji lub na jej wniosek (np. złożenie wniosku o rejestrację stowarzyszenia zwykłego lub klubu sportowego w ewidencji starosty),
• wydanie zaświadczenia na wniosek organizacji  (np. zaświadczenia potwierdzającego, że organizacja jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny lub zwolniony),
• wydanie organizacji zezwolenia (pozwolenia, koncesji), np. pozwolenie na przebudowę lub remont obiektu budowlanego,
• złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym (np. udzielenie przez organizację pełnomocnictwa dla adwokata do reprezentowania jej w postępowaniu sądowym o zapłatę).

Każdy podmiot, w tym organizacja pozarządowa, dokonujący czynności urzędowej podlegającej opłacie ma obowiązek jej wniesienia. Opłatę skarbową należy wnieść w chwili powstania obowiązku jej zapłaty, tj. z chwilą dokonania określonej czynności jak np. złożenie wniosku o dokonanie czynności urzędowej czy też złożenie pełnomocnictwa w odpowiednim organie. Tylko w nielicznych sytuacjach organizacje są zwolnione od jej wniesienia – patrz informacje poniżej o OPP.

Organem właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Zapłaty opłaty skarbowej dokonuje się w kasie właściwego organu (bez dodatkowych opłat) lub na jego rachunek bankowy przeznaczony do tego typu wpłat.

Szczegółowy katalog czynności urzędowych, za które pobierana jest opłata skarbowa oraz wysokość tej opłaty, znajduje się w załączniku do ustawy o opłacie skarbowej. Przykładowe stawki opłat:

• opłata za wpis do ewidencji klubu sportowego działającego w formie stowarzyszenia, którego statut nie przewiduje prowadzenia działalności gospodarczej wynosi 10 zł,
• opłatę za wydanie zaświadczenia o wpisie stowarzyszenia zwykłego w rejestrze starosty wynosi 17 zł,
• opłata od pełnomocnictwa udzielonego adwokatowi reprezentującemu organizację w postępowaniu sądowym wynosi 17 zł,
• opłata od wydania przez urząd skarbowy zaświadczenia potwierdzającego, że podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony wynosi 21 zł,
• różne zaświadczenia – zwykle 21 zł,
• opłata za wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej wynosi 82 zł,
• wg przepisów obowiązujących do 17 lipca 2014 r. opłata za pozwolenie na zbiórkę publiczną wynosiła 82 zł;
• wg przepisów obowiązujących od 18 lipca 2014 r. opłata za udzielenie pełnomocnictwa do zgłoszenia/złożenia sprawozdań ze zbiórki publicznej wynosi 17 zł.

Przed dokonaniem czynności w urzędzie najlpeiej upewnić się czy i w jakiej wysokości organizacja powinna uiścić opłatę.

Organizacje pożytku publicznego (OPP) są zwolnione z obowiązku zapłaty opłaty skarbowej,  jeżeli w związku z dokonywaną przez siebie nieodpłatną działalnością pożytku publicznego dokonują zgłoszenia lub składają wniosek o dokonanie czynności urzędowej albo wniosek o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia. Ważne jest to, iż  zwolnienie dotyczy wyłącznie czynności związanych z działalnością nieodpłatną, np. gdy organizacja OPP występuje z wnioskiem o zezwolenie na organizację zbiórki publicznej.

Warto pamiętać, że jeśli mimo uiszczenia opłaty nie dokonano czynności urzędowej, urząd nie wydał zezwolenia czy zaświadczenia, organizacji przysługuje prawo do złożenia wniosku o zwrot opłaty w okresie 5 lat licząc od końca roku, w którym dokonano zapłaty opłaty. Po upływie tego okresu opłata nie podlega zwrotowi.

Organizacje pozarządowe tak jak inne osoby prawne mogą dysponować nieruchomościami gruntowymi oddanymi im w użytkowanie wieczyste przez właściciela nieruchomości, jakim może być skarb państwa lub odpowiednia jednostka samorządu terytorialnego: województwo, powiat, czy gmina.

Użytkowanie wieczyste oznacza oddanie nieruchomości na czas określony tj. 99 lat (tylko w wyjątkowych sytuacjach, tzn. gdy cel gospodarczy użytkowania wieczystego nie wymaga oddania danego gruntu na 99 lat dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krótszy, ale nie mniej niż 40 lat), ale nie pozbawia właściciela jego prawa własności nieruchomości (inaczej niż przy sprzedaży, gdzie następuje zmiana właściciela). W konsekwencji oddanie nieruchomości w użytkowanie rodzi dla organizacji jako użytkownika wieczystego obowiązek uiszczania na rzecz właściciela nieruchomości określonych opłat.

Do tego, aby organizacja stała się użytkownikiem wieczystym konieczne jest zawarcie umowy notarialnej z danym właścicielem np. gminą (którą reprezentuję odpowiedni urzędnik: wójt, burmistrz, prezydent miasta), a następnie wpisanie tego prawa do księgi wieczystej.

Jednorazowa opłata

Płaci się ją raz do właściwego urzędu, np. do urzędu gminy jeśli organizacja zawiera umowę z gminą, najpóźniej do dnia zawarcia umowy notarialnej. Stawka procentowa pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wynosi od 15% do 25% ceny (wartości) danej nieruchomości gruntowej. Dokładną wartość ustala właściciel danej nieruchomości.

Roczna opłata

Organizacja będąca użytkownikiem wieczystym nieruchomości zobowiązana jest także przez cały okres obowiązywania umowy z właścicielem (np. gminą, powiatem) uiszczać opłatę roczną. Opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego.

Wysokość stawek procentowych opłat rocznych nie jest jednolita, jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana. Może wynosić od 0,3% do 3% ceny nieruchomości, w zależności od celu,  przy czym w przypadku nieruchomości gruntowych oddanych na działalność charytatywną oraz na niezarobkową działalność: opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, wychowawczą, naukową lub badawczo-rozwojową stawka jest stała i wynosi 0,3% ceny nieruchomości. Oznacza to, iż organizacja prowadząca tego rodzaju działalność (musi być ona zapisana w statucie) zobowiązana będzie do uiszczania opłaty w wysokości 0,3% ceny nieruchomości.

Opłatę roczną uiszcza się z góry za dany rok w terminie do 31 marca. Należność trzeba uregulować bez wezwania do zapłaty, czyli nie należy czekać na pismo urzędowe w tej sprawie tylko wnieść opłatę do urzędu. Inny termin zapłaty obowiązuje też podmioty, które przed 17 marca danego roku złożyły do właściciela nieruchomości wniosek o ustalenie innego terminu zapłaty. Wniosek ten składa się nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności. Opłaty rocznej nie pobiera się za ten rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego.

Warto wiedzieć, iż właściciel nieruchomości uprawniony jest do zmiany wysokości opłat rocznych ponoszonych przez organizację. Jednak wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej podlega aktualizacji nie częściej niż raz na trzy lata i to tylko, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie (co musi wynikać z opinii rzeczoznawcy). W przypadku podjęcia decyzji o zmianie wysokości opłaty właściciel nieruchomości zobowiązany jest do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, wysłać organizacji jako użytkownikowi wieczystemu wypowiedzenie poprzedniej opłaty oraz zaproponować nową. Jeśli organizacja nie dostanie takiej informacji, uiszcza opłatę w obowiązującej ją dotychczas wysokości.

Jeśli organizacja nie zgadza się z wysokością zaktualizowanej opłaty rocznej, może odwołać się do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego dla położenia danej nieruchomości, w terminie 30 dni od daty otrzymania decyzji. Od orzeczenia kolegium organizacji przysługuje także możliwość odwołania się do sądu.