Poradnik - ngo.pl

Stowarzyszenie to grupa osób, które wspólnie chcą realizować określone cele. Jedną z podstawowych cech stowarzyszenia jest dobrowolność. Oznacza to zarówno wybór celów, działań, możliwości ich realizacji ale także możliwość zakończenia tych działań. Jeśli w osobach wyczerpała się chęć działania to członkowie tworzący stowarzyszenie mogą podjąć decyzję o rozwiązaniu (samorozwiązaniu) stowarzyszenia, rozpoczynając proces likwidacji. Można ją podjąć w dowolnym momencie działania, z dowolnych przyczyn.Powody dla jakich następuje podjęcie decyzji o samorozwiązaniu stowarzyszenia mogą być różne: wypalenie się formuły działania, rozejście/rozproszenie członków po kraju, świecie; realizacja podstawowych celów dla których powstało stowarzyszenie, zmniejszenie się liczby członków zwyczajnych poniżej ustawowo wymaganą liczbę czy brak zarządu zdolnego do podejmowania decyzji (np. 2 z 3 członków zarządu złożyło rezygnację, a mimo zwołania walnego w celu doboru członków do zarządu, nie ma chętnych).

W praktyce najczęstszą przyczyną jest spadek zaangażowania osób w działania stowarzyszenia. Ludzie zmieniają miejsce zamieszkania, zainteresowania, liderzy/liderki nie chcą, nie są w stanie zmobilizować siebie i innych do prowadzenia działań. Jeśli ten stan trwa co najmniej rok warto rozważyć podjęcie decyzji o likwidacji. Najczęściej impuls w tej sprawie dają członkowie ostatniego zarządu.

Warto także pamiętać, że nawet jeśli stowarzyszenie jest „w pełni sił” to członkowie zawsze mogą podjąć decyzję o rozwiązaniu organizacji.

Decyzja o rozwiązaniu stowarzyszenia zarezerwowana jest dla walnego zebrania członków oznacza to, że aby rozwiązać stowarzyszenie trzeba zwołać nadzwyczajne walne zebranie członków zgodnie z zapisami statutowymi.

Zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach  w statucie muszą znaleźć się zapisy dotyczące rozwiązania stowarzyszenia. Decyzja taka jest bardzo ważna z punktu widzenia stabilności stowarzyszenia i w związku z tym musi być zastrzeżona dla najważniejszej, najwyższej władzy – walnego zebrania członków.

Zapisy statutowe powinny określać, ile osób minimalnie musi uczestniczyć w zebraniu i jaką liczbą głosów walne zebranie podejmuje taką uchwałę. Zazwyczaj jest to podobne rozwiązanie, jak w przypadku zmian statutu.

Często w statucie podaje się również informacje, kto zostanie likwidatorem i na co będzie przeznaczony majątek zlikwidowanego stowarzyszenia.

W statucie trzeba zatem sprawdzić:

• kto może zwołać walne zebranie członków – najczęściej jest to zarząd, co się dzieje w razie nieobecności zarządu – np. zarząd złożył rezygnację, czy taką kompetencję ma także komisja rewizyjna
• na ile dni przed zebraniem trzeba poinformować o tym członków (np. na 21 dni przed nadzwyczajnym walnym zebraniem),
• w jaki sposób przekazywania jest informacja (np. mailem, smsem, zamieszczana na stronie internetowej),
• czy w zawiadomieniu trzeba podać termin, miejsce i powód spotkania – w statutach stowarzyszeń często zawarty jest zapis, że nadzwyczajne walne obraduje tylko nad sprawami dla których zostało zwołane,
• ile minimalnie osób musi być na zebraniu, ile musi być „za” rozwiązaniem by uchwała była ważna,
• warto sprawdzić także czy nie ma dodatkowych zapisów np. powołanie komisji likwidacyjnej albo informacja, że likwidatorem jest ostatni zarząd czy też szczególne zasady przekazania majątku pozostałego po likwidacji stowarzyszenia.

Nadzwyczajne walne zebranie członków tak jak inne zebrania powinno obradować zgodnie z przyjętym porządkiem obrad (planem spotkania). Często jest on wysyłany wraz z zawiadomieniem o spotkaniu.

Przykładowy porządek obrad nadzwyczajnego walnego zebrania w sprawie rozwiązania stowarzyszenia:

• Przywitanie członków, podpisanie listy obecności – najczęściej przywitanie należy do prezesa zarządu, a w razie jego nieobecności innej osoby spośród grona zwołującego walne zebranie. Warto także już na początku zadbać o podpisanie listy obecności. Jak zawsze proponujemy by były dwie takie listy – jedna do archiwów stowarzyszenia, druga składana do sądu.
• Wybór przewodniczącego i protokolanta spotkania – tu warto sprawdzić czy w statucie (ewentualnie w regulaminie walnego zebrania członków - jeśli taki istnieje) nie ma zastrzeżonych szczególnych zasad związanych z wyborem tych osób np. „Walnym zebraniom przewodniczy prezes stowarzyszenia, a w razie jego nieobecności wiceprezes” albo „Walne zebrania prowadzi przewodniczący wybierany każdorazowo spośród obecnych na zebraniu członków stowarzyszenia. Przewodniczącym nie może być członek obecnych lub ustępujących władz stowarzyszenia.”
• Wniosek zarządu (innej władzy zwołującej zebranie np. komisji rewizyjnej) o rozwiązanie stowarzyszenia, dyskusja – ten punkt może być oczywiście rozwinięty, w zależności od momentu w jakim stowarzyszenie się znajduje. Czy jest to w zasadzie potwierdzenie stanu faktycznego np. po dwóch latach faktycznego niedziałania czy też raczej moment przeformułowania się stowarzyszenia, dyskusji która otworzy nową drogę działania. Warto pamiętać, że nawet jeśli walne zebranie zostało zwołane w celu rozwiązania stowarzyszenia to nie oznacza, że członkowie muszą podjąć taką decyzję. Może się okazać w trakcie dyskusji, że pojawiły się nowe pomysły, nowe rozwiązania, nowa energia do działania. Wtedy oczywiście walne jako najwyższa władza ma prawo podjąć decyzję o kontynuacji działań.
• Podjęcie decyzji o rozwiązaniu stowarzyszenia – to pierwsza uchwała, ważna przy likwidacji organizacji.
• Pojęcie decyzji o wyborze likwidatora/likwidatorów/komisji likwidacyjnej lub też potwierdzenie że likwidatorami są członkowie ostatniego zarządu – (to druga uchwała) w zależności od zapisów statutu. Warto pamiętać, żeby w protokole z walnego była zapisana zgoda konkretnej osoby na to, że zgadza się być likwidatorem. Likwidatorem może być dowolna osoba. W praktyce warto by był to ktoś związany ze stowarzyszeniem, znający jego działalność np. osoba/osoby z ostatniego zarządu.
• Podjęcie decyzji o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji – to trzecia uchwała. W zależności od zaawansowania działań przygotowawczych do likwidacji czasem na zebraniu pada nazwa konkretnej organizacji, na rzecz której ma być przeznaczony majątek pozostały po likwidacji. Można jednak tę decyzję pozostawić dla likwidatora. Nawet jeśli organizacja w momencie podjęcia decyzji nie ma majątku, to również powinna podjąć formalnie taką uchwałę.
• Zakończenie zebrania.

Dokumenty jakie powinny zostać po nadzwyczajnym walnym zebraniu w sprawie rozwiązania stowarzyszenia to:

• lista obecności – imię, nazwisko i podpis członka stowarzyszenia
• protokół z nadzwyczajnego walnego zebrania członków – podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta
• uchwała o rozwiązaniu (likwidacji) stowarzyszenia – podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta
• uchwała o wyborze likwidatora/likwidatorów/komisji likwidacyjnej – w uchwale warto również dopisać informację o sposobie reprezentowania organizacji przez likwidatora/likwidatorów. Zwykle przyjmowana jest zasada dotycząca sposobu reprezentacji ze statutu. Uchwała jest podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta
• uchwała o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji stowarzyszenia – uchwała może być ogólna pozostawiająca wybór konkretnej organizacji likwidatorowi. Uchwała podpisywania jest przez przewodniczącego i protokolanta
• dodatkowe ustalenia/dokumenty w zależności od zapisów statutu

Jeśli dokumenty będą przygotowywane w wersji:

• papierowej to przygotowujemy wszystko w dwóch egzemplarzach. Jeden zostaje w archiwach stowarzyszenia. Drugi składany jest do sądu w celu otwarcia likwidacji.
• elektronicznej to wystarczy jeden egzemplarz, z podpisami elektronicznymi profilem zaufanym albo podpisem certyfikowanym. Dokumenty w wersji elektronicznej także zostają w archiwum stowarzyszenia.

Przykładowe wzory uchwał

Sprawdź, o co pytają czytelnicy poradnik.ngo.pl

Jakie są koszty likwidacji organizacji

Wniosek o otwarcie likwidacji (zmianę danych) składany jest do właściwego oddziału Krajowego Rejestru Sądowego, w którym stowarzyszenie jest zarejestrowane. Składa się on z odpowiednich formularzy oraz załączników.

Dokumenty składane do wniosku o otwarcie likwidacji to:

• protokół z walnego zebrania wraz z listą obecności na walnym zebraniu członków
• uchwała o rozwiązaniu stowarzyszenia
• uchwała o wyborze likwidatora/likwidatorów
• uchwała o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji
• oświadczenie likwidatora o adresie do doręczeń - każdy likwidator składa oświadczenie o swoim adresie pod który można dostarczać korespondencję. Informacje te mają ułatwić sądowi kontakt z podmiotami zarejestrowanymi w KRS. Adresy te nie będą widoczne w danych rejestrowych, ale będą się znajdowały w dokumentach, które zbiera sąd.

Formularze potrzebne do otwarcia likwidacji to:

• KRS-Z61 – formularz główny służący do zgłoszenia otwarcia likwidacji
• KRS-ZR – załącznik do formularza głównego służący do zgłoszenia likwidatora/likwidatorów. 
• KRS-ZK – załącznik do formularza głównego służący do wykreślenia zarządu wraz ze sposobem reprezentacji określonym w statucie. Zarząd zostaje wykreślony ponieważ jego obowiązki w momencie otwarcia likwidacji obejmuje likwidator/likwidatorzy.

Formularze podpisywane są przez likwidatora/likwidatorów w zależności od przyjętego sposobu reprezentacji likwidatorów, najczęściej jest on zbieżny ze sposobem reprezentacji zarządu np. dwóch likwidatorów łącznie.

Puste oraz przykładowe formularze dotyczące likwidacji kliknij tutaj: Formularze KRS - likwidacja / wykreślenie

Formularze w wersji elektronicznej dostępne są po zarejestrowaniu i zalogowaniu na Portal Rejestrów Sądowych.

Wniosek można złożyć:

• papierowo – stowarzyszenie bez działalności gospodarczej. Składa się osobiście albo wysyła  pocztą dokumenty i formularze do właściwego oddziału KRS
• elektronicznie – stowarzyszenie z działalnością gospodarczą ale też stowarzyszenie bez działalności gospodarczej może skorzystać z takiej formy. Wniosek składa się elektroniczne przez Portal Rejestrów Sądowych, wypełniając elektroniczne formularze i dołączając dokumenty.

Opłata za wniosek:

• stowarzyszenie bez działalności gospodarczej nie płacą za wniosek o otwarcie likwidacji.
• stowarzyszenie z działalnością gospodarczą (zarejestrowane również w rejestrze przedsiębiorców) płaci 350 zł.

Jakie konkretnie działania, dokumenty, zgłoszenia powinien wykonać likwidator? Od czego powinien zacząć?

Od planu – czyli spisania wszelkich rzeczy, działań, dokumentów i poukładania ich w odpowiedniej kolejności. Taki plan będzie się różnił w zależności od skali działania stowarzyszenia i jego zobowiązań, ale powinien zawierać pewne elementy, które są obowiązkowe:

• zgłoszenie informacji o rozwiązaniu stowarzyszenia do sądu – wniosek o otwarcie likwidacji składający się z odpowiednich formularzy KRS oraz dokumentów potwierdzających tę decyzję (opisane już powyżej),
• sprawdzenie, czy i jakie obowiązki na likwidatora nakłada statut bądź inne dokumenty wewnętrzne, w tym uchwały podjęte na walnym zebraniu o rozwiązaniu organizacji. W praktyce może to być np. zapis w uchwale o przekazaniu majątku pozostałego po likwidacji, który da likwidatorowi uprawnienie do wyboru konkretnego podmiotu, któremu zostanie przekazany majątek – oczywiście z uwzględnieniem przepisów statutowych i woli członków wyrażonej w uchwale,
• sporządzenie sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji – sprawozdanie to składa się z tych samych elementów, co sprawozdanie finansowe sporządzane na zakończenie roku obrotowego. Różnica polega na tym, że obejmuje inny okres – od ostatniego sprawozdania finansowego do dnia poprzedzającego dzień podjęcia uchwały o likwidacji,

• podanie do publicznej wiadomości informacji o likwidacji stowarzyszenia – jest ona zamieszczana dopiero po otrzymaniu z sądu postanowienia o otwarciu likwidacji. Powinna zawierać formalne informacje o rozpoczęciu likwidacji, dane i kontakt do likwidatora, a także datę: do kiedy można zgłaszać roszczenia wobec likwidującej się organizacji. Likwidator może wywiesić stosowne zawiadomienie w urzędzie gminy, budynku sądu lub lokalu stowarzyszenia, zamieścić ogłoszenie w gazecie lokalnej, ogólnokrajowej albo umieścić ogłoszenie o likwidacji na portalu internetowym np. www.ngo.pl (https://ogloszenia.ngo.pl/komunikaty/likwidacja) . Uwaga! Ogłoszenie (informacja) o likwidacji jest załącznikiem do końcowego wniosku o wykreślenie stowarzyszenia z rejestru. Zatem jeśli jest dodawane na ngo.pl warto je wydrukować (najlepiej printscreen) od razu po dodaniu.

• przekazanie majątku pozostałego po likwidacji wybranemu podmiotowi zgodnie z przepisami i wolą walnego zebrania członków

• uporządkowanie i zabezpieczenie miejsca dla dokumentów, które wymagają przechowywania

• sporządzenie sprawozdania likwidatora z przeprowadzenia likwidacji (jego elementem jest sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji)

• przedstawienie walnemu zebraniu członków sprawozdania likwidatora z likwidacji wraz ze sprawozdaniem finansowym na dzień zakończenia likwidacji. Oznacza to, że po zakończeniu likwidacji likwidator musi zwołać drugie nadzwyczajne walne zebranie członków, które przyjmuje uchwałę o zakończeniu likwidacji i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji

• złożenie wniosku o wykreślenie stowarzyszenia z rejestru KRS – wniosek składa się z odpowiednich formularzy i potwierdzających tę informację dokumentów.

Ponadto plan może również zawierać także:

• zebranie informacji na temat wierzycieli, zobowiązań stowarzyszenia i zrobienie planu finansowego związanego ze spłatą i ściganiem wierzytelności,
• inne dodatkowe specyficzne dla danego stowarzyszenia i konieczne do przeprowadzenia przez likwidatora czynności, np. powiadomienie o likwidacji osób wspieranych przez stowarzyszenie, korzystających z jego działań, powiadomienie dostawców o zakończeniu działalności stowarzyszenia (zakończeniu bytu prawnego),
• zamknięcie rachunków bankowych stowarzyszenia – to zadanie może należeć do likwidatora, choć zdarza się, zwłaszcza w przypadku niewielkich organizacji z niewielkim majątkiem, że są one zamykane jeszcze przez zarząd przed podjęciem decyzji o rozwiązanie stowarzyszenia.

Decyzja kiedy ma się zakończyć likwidacja należy do likwidatora. Maksymalny termin na zakończenie tego procesu to rok. Początek terminu określa data podjęcia uchwały lub data wskazana w postanowieniu sądu o rozwiązaniu stowarzyszenia i zarządzeniu likwidacji. Możliwe jest przedłużenie tego terminu przez likwidatora, jeśli istnieją przyczyny, dla których likwidacja nie mogła być w tym czasie zakończona. Wniosek o przedłużenie tego procesu jest przedstawiany przez likwidatora sądowi. Może się on zgodzić na przedłużenie terminu likwidacji albo zarządzić zmianę likwidatora. Zwykle stowarzyszenia likwidują się w ciągu tego ustalonego przepisami roku.

Ostatnim etapem samorozwiązania jest zwołanie przez likwidatora walnego zebrania członków (o czym wspomnieliśmy już powyżej) w celu pojęcia decyzji o zakończeniu likwidacji i zatwierdzeniu sprawozdania, którego jednym z jego elementów jest sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji. Nadzwyczajne walne zebranie członków musi być zwołane zgodnie z procedurą określoną w statucie.

Dokumenty po zebraniu na dzień zakończenia likwidacji:

• lista obecności – imię, nazwisko , podpis
• protokół z zebrania – podpisany przez przewodniczącego i protokolanta
• uchwała o zakończeniu likwidacji i przyjęciu sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji – podpisana przez przewodniczącego i protokolanta
• sprawozdanie likwidatora z likwidacji wraz ze sprawozdaniem finansowym na dzień zakończenia likwidacji oraz potwierdzeniem podania do publicznej wiadomości ogłoszenia o otwarciu likwidacji – podpisane przez likwidatora

Po zebraniu likwidator składa do sądu wniosek o wykreślenie organizacji na formularzu KRS-X2 załączając wymienione dokumenty. Stowarzyszenia z działalnością gospodarczą (wpisane jednocześnie do rejestru przedsiębiorców) uiszczają opłatę  za wykreślenie w wysokości 300 zł, plus 100 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, czyli razem 400 zł. Jeśli wniosek jest przesyłany pocztą do wniosku dołączamy także potwierdzenie przelewu dokonania opłaty sądowej albo wniosek o zwolnienie z tej opłaty. Stowarzyszenia bez działalności gospodarczej (niewpisane do rejestru przedsiębiorców) są zwolnione z opłaty.

Puste oraz przykładowe formularze dotyczące likwidacji kliknij tutaj: Formularze KRS - likwidacja / wykreślenie

Obowiązkiem likwidatora jest zakończenie działalności stowarzyszenia również pod kątem rachunkowo-księgowym. Innymi słowy zakończenie działań także jeśli chodzi o finanse/majątek organizacji – zamknięcie ksiąg rachunkowych.

Zanim jednak do tego dojdzie likwidator w momencie otwarcia likwidacji musi wiedzieć jak wygląda obraz majątku rozwiązującego się stowarzyszenia. W związku z tym sporządza sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający dzień rozpoczęcia likwidacji. Sprawozdanie to składa się z tych samych elementów, co sprawozdanie finansowe sporządzane na zakończenie roku obrotowego. Różnica polega na tym, że obejmuje inny okres – od ostatniego sprawozdania finansowego zamykającego rok do dnia poprzedzającego datę podjęcia uchwały o likwidacji. Za te same okresy sporządzany jest formularz rozliczenia podatkowego CIT-8. To też oznacza, złożenie ich (CIT-ów) do urzędu skarbowego.

Sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji oraz sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji sporządza się w wersji elektronicznej. Jest ono podpisywane także elektronicznie przez osobę sporządzającą oraz przez likwidatora za pomocą profilu zaufanego albo certyfikowanego podpisu elektronicznego.

W praktyce najlepiej, żeby sprawozdanie przygotowała osoba, która do tej pory prowadziła księgowość stowarzyszenia.

W trakcie trwania likwidacji zdarzenia o skutkach finansowych, księgowane są zgodnie z ogólnymi zasadami księgowania w otwartych w dniu rozpoczęcia likwidacji księgach rachunkowych. W ten sposób likwidator potwierdza również prowadzenie likwidacji np. wygaszanie działań – zamknięcie konta bankowego, spłacanie obietnic, wniesienie opłat sądowych, opłacenie księgowości, wyprzedaż majątku stałego, a także przekazanie majątku pozostałego po likwidacji.

W praktyce decyzję o tym ile zostało majątku po likwidacji można podjąć dopiero po zabezpieczeniu wszelkich płatności czyli dopiero w momencie gdy minie czas dany w ogłoszeniu na zgłaszanie ewentualnych roszczeń.

W momencie kiedy już wiadomo jaki to majątek, można go przekazać wybranej przez walne albo wskazanej przez likwidatora organizacji.

Po zakończeniu wszelkich działań likwidator podejmuje decyzję o zakończeniu likwidacji. Na ten moment zgodnie z ustawą o rachunkowości zamyka się księgi rachunkowe, przygotowując na ten dzień sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji. Składa się ono z tych samych części co sprawozdanie finansowe sporządzane na zakończenie roku obrotowego, ale obejmuje okres od otwarcia likwidacji do jej zamknięcia.

Sprawozdania finansowe na dzień poprzedzający otwarcie likwidacji i na dzień zamknięcia likwidacji powinny być także przyjęte (zatwierdzone) w ciągu 6 miesięcy od daty ich zatwierdzenia, a potem przesłane drogą elektroniczną odpowiednio:

• do szefa KAS - stowarzyszenie bez działalności gospodarczej
• do KRS - stowarzyszenie z działalnością gospodarczą

Więcej o sprawozdaniach finansowych czytaj tutaj: https://www.poradnik.ngo.pl/obowiazki-sprawozdania

Decyzja o rozwiązaniu stowarzyszenia przez sąd może być podjęta na wniosek zgłoszony przez organ nadzoru. Jest nim starosta powiatu na terenie, którego mieści się siedziba stowarzyszenia i który ma prawo do sprawdzenia czy stowarzyszenie działa zgodnie z prawem. Jeśli stwierdzi, że nie tak nie jest może zgłosić tę informację do sądu. To sąd decyduje jaka zostanie wymierzona kara, a może być nią rozwiązanie organizacji. Przyczyny kontroli stowarzyszenia przez starostę mogą być różne, np. rutynowa kontrola organizacji działających na danym terenie, ale może to być również informacja zgłoszona do starosty o braku możliwości działania stowarzyszenia (np. jeśli liczba członków będzie mniejsza niż ustawowo wymagana i nie będzie możliwości jej zwiększenia albo brak jest zarządu zdolnego do podejmowania decyzji).

Sąd może również rozwiązać stowarzyszenie na wniosek prokuratora.

Sąd może także rozwiązać stowarzyszenie z własnej inicjatywy np. jeśli organizacja mimo wezwań nie składa obowiązkowych dokumentów (np. zmian władz, zmian statutu). W przypadku stowarzyszeń z działalnością gospodarczą (wpisanych do rejestru przedsiębiorców) sąd ma także możliwość rozwiązania kiedy organizacja mimo wezwania nie złożyła sprawozdań finansowych za ostatnie dwa lata.

Stowarzyszenie może zostać również rozwiązane przez sąd na wniosek organu nadzoru na terenie, którego mieści się siedziba stowarzyszenia.

Nadzór nad stowarzyszeniami należy do starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia (art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy Prawo o stowarzyszeniach). W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu, organ nadzorujący, w zależności od rodzaju i stopnia nieprawidłowości, może:

• wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie,
• udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia,
• wystąpić do sądu o zastosowanie środków przewidzianych w art. 29 ustawy.

Sąd natomiast, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może zastosować jeden z wymienionych środków:

• udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia,
• uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia,
• rozwiązać stowarzyszenie.

Rozwiązanie stowarzyszenia jest najsurowszym środkiem, który może zastosować sąd. Aby zastosować ten środek sąd powinien stwierdzić, że działalność stowarzyszenia wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu oraz brak jest warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem. O braku warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem można mówić, gdy stowarzyszenie programowo działa sprzecznie z przepisami i nie zamierza tego kierunku swej działalności zmienić.

W wypadku, kiedy sąd dojdzie do wniosku, że istnieją warunki do przywrócenia działalności zgodnej z prawem, może zobowiązać władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie i zawiesić postępowanie.

Sąd rozpoznając wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia może na wniosek, lub z własnej inicjatywy, wydać zarządzenie tymczasowe o zawieszeniu w czynnościach zarządu stowarzyszenia, wyznaczając przedstawiciela do prowadzenie bieżących spraw stowarzyszenia (art. 29 ust. 2). Sąd prowadzący postępowanie nie jest związany sankcją proponowaną przez starostę lub prokuratora i może zastosować środek, który uzna za właściwy.

Sąd może także rozwiązać stowarzyszenie z własnej inicjatywy np. jeśli organizacja mimo wezwań nie składa obowiązkowych dokumentów do KRS (np. aktualnego statutu, dokumentów obrazujących zmiany we władzach itp.). W przypadku stowarzyszeń z działalnością gospodarczą (wpisanych do rejestru przedsiębiorców) sąd ma także możliwość rozwiązania kiedy organizacja mimo wezwania jeśli mimo wezwania stowarzyszenie nie złożyło sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe (art. 25a ust. 1 pkt. 4 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym).

Jak wygląda takie postępowanie o rozwiązanie organizacji?

Jeżeli organizacja nie składa obowiązkowych dokumentów do KRS, sąd wzywa do dopełnienia tego obowiązku, dając organizacji 7-dniowy termin. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku sąd nakłada grzywnę na zarząd organizacji (grzywna może być ponowiona w razie bezczynności zarządu, a w momencie, gdy organizacja dopełni obowiązku grzywna może być umorzona). Jeżeli organizacja, pomimo dwukrotnego wezwania, nie uczyniła tego, sąd rozpoczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie organizacji, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.