Poradnik - ngo.pl

Formalnie są tylko dwie możliwości – organizacje pozarządowe:

• stosują się do zasad opisanych w ustawie o rachunkowości albo
• stosują księgowość podatkową - uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, opisaną w ustawie o pożytku i rozporządzeniu o sposobie prowadzenia UEPIK.

Określenie „pełna księgowość” oznacza w rzeczywistości prowadzenie księgowości przez organizację, która nie zdecydowała się na uproszczoną ewidencję i stosuje przepisy z ustawy o rachunkowości.

Warto przypomnieć, że możliwość wyboru UEPIK pojawiła się w 2016 r. – wcześniej wszyscy prowadzili księgowość zgodnie z zapisami ustawy i rachunkowości, a określenie „pełna księgowość” stosowano do księgowości dostosowanej do potrzeb najbardziej rozbudowanego sprawozdania z załącznika 1 do ustawy o rachunkowości.

Zaczynając od końca: uproszczona ewidencja przychodów i kosztów jest dla mniejszych organizacji pozarządowych. Zobacz jakie warunki trzeba spełniać, żeby prowadzić UEPIK.

Kiedy NIE MOŻEMY (lub nie chcemy) prowadzić uproszczonej ewidencji to stosujemy się do zasad opisanych w ustawie o rachunkowości. Po pierwsze będzie to dotyczyć organizacji pozarządowych, które prowadzą (mają zarejestrowaną w KRS) działalność gospodarczą. Po drugie takich, które mają status pożytku publicznego. W następnej kolejności dotyczy to NGO, których przychody przekraczają 100 tysięcy złotych rocznie. Prawdopodobnie najczęściej decydował będzie ten trzeci powód. 

Ważnym z praktycznego punktu widzenia wyznacznikiem wyboru UEPIK, niezależnie od ograniczeń wskazywanych przez ustawę, powinna być też skala działania organizacji, różnorodność przychodów, wymogi związane z rozliczaniem dotacji czy też potrzeby odnośnie monitorowania rozliczeń.

Określenie „pełna księgowość” funkcjonowało zanim pojawiła się (dla niektórych) możliwość wyboru uproszczonej ewidencji. „Pełna” nie została więc stworzona tylko dla odróżnienia się od „uproszczonej”. To określenie oznaczało, że organizacje pozarządowe stosują zasady opisane w ustawie o rachunkowości. To jak wiele tych zasad organizacja będzie musiała stosować w praktyce zależy od wielkości organizacji, jej charakteru, sposobu prowadzenia działań, sposobu zdobywania środków itp. Nie ma jednak jakiegoś jednego, dedykowanego specjalnie dla organizacji pozarządowych, zwolnienia z części zasad opisanych w ustawie, które działałoby z automatu, tylko z tego powodu, że ustawę stosuje NGO. To kolejny powód, dla którego taką księgowość nazywano „pełną”.

To już napisaliśmy, ale podkreślmy jeszcze raz: w „pełnej” księgowości stosujemy się do zasad opisanych w ustawie o rachunkowości. Za to uproszczona ewidencja opisana jest w ustawie o pożytku oraz w specjalnym rozporządzeniu.

Ważną różnicą jest też sporządzanie sprawozdań finansowych. Organizacje pozarządowe stosujące się do zasad z ustawy o rachunkowości sporządzają w określonych terminach sprawozdania finansowe, które następnie wysyłają do określonych instytucji. Ustawa o rachunkowości zawiera specjalny wzór sprawozdania finansowego, dedykowany organizacjom pozarządowym – wzór określony w załączniku nr 6 (choć organizacje mogą też stosować ogólny wzór – z załącznika nr 1).

NGO, które wybiorą uproszczona ewidencję przychodów i kosztów nie muszą sporządzać sprawozdania finansowego.