Poradnik - ngo.pl

Sposób podejmowania decyzji oraz kompetencje poszczególnych organów zależą od formy prawnej w jakiej organizacja pozarządowa jest zorganizowana (czyli od tego, czy jest to stowarzyszenie, fundacja, czy np. spółdzielnia) oraz od treści statutów poszczególnych organizacji.

Do zarządu należy podejmowanie wszystkich decyzji niezastrzeżonych dla innych organów.

Działalnością stowarzyszenia kieruje zarząd, który jest nadzorowany przez obowiązkowy organ wewnętrznej kontroli (art. 11 ust 3 Prawo o stowarzyszeniach).

Działalnością fundacji kieruje zarząd, który także reprezentuje fundację na zewnątrz (art. 10 Ustawy o fundacjach)

Działalnością spółdzielni kieruje zarząd, który także reprezentuje ją na zewnątrz (art. 48 Prawa o spółdzielczego).

Sposób reprezentacji stowarzyszenia i fundacji (czyli to, kto może prawomocnie występować w imieniu organizacji, podpisywać umowy itd.) jest określony w statucie, co oznacza, że członkowie stowarzyszenia i fundator fundacji sami to określają przy powoływaniu organizacji.

W spółdzielni wymagana jest reprezentacja łączna (art. 54 § 1 Prawa spółdzielczego). Zgodnie z tym przepisem oświadczenia woli za spółdzielnię składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i pełnomocnik. W spółdzielniach o zarządzie jednoosobowym oświadczenia woli mogą składać również dwaj pełnomocnicy. Wyjątkowo, na podstawie art. 46 § 1 pkt 8. Prawa spółdzielczego, rada nadzorcza podejmuje uchwały w sprawach czynności prawnych dokonywanych z członkiem zarządu lub w jego interesie oraz reprezentuje spółdzielnię przy tych czynnościach. W czynnościach pomiędzy członkiem zarządu a spółdzielnią tę ostatnią reprezentuje dwóch członków rady nadzorczej.

Stowarzyszenie jest zarządzane w sposób demokratyczny – najważniejsze (strategiczne) decyzje podejmują wszyscy członkowie, tzw. walne zebranie członków. Zarząd stowarzyszenia wykonuje wolę walnego, a także odpowiada przed walnym za swoje działania (np. czy wywiązał się z zadań nałożonych na niego uchwałą wszystkich członków). Jest także kontrolowany przez wewnętrzny organ kontrolny (obowiązkowo powoływany), np. komisję rewizyjną.

Struktura władzy w stowarzyszeniu wygląda następująco:

walne zebranie członków,

komisja rewizyjna (organ kontroli wewnętrznej),

zarząd (organ reprezentujący).

Walne zgromadzenie (zebranie) członków jest najwyższym organem spółdzielni (art. 36 Prawa spółdzielczego) oraz najwyższą władzą stowarzyszenia (art. 11 ust 1 Prawa o stowarzyszeniach). Walne zebranie członków podejmuje uchwały w sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia.

Zarządzenie fundacją nie ma tak demokratycznego charakteru jak w przypadku stowarzyszenia i spółdzielni. Wszystkie najważniejsze decyzje podejmuje zarząd fundacji. W fundacji jedynym wymaganym prawem organem jest zarząd, istnienie innych organów (np. rady fundacji jako organu kontroli wewnętrznej) uzależnione jest od treści statutu (chyba, że fundacja ma status organizacji pożytku publicznego – wówczas posiadanie organu kontroli wewnętrznej jest konieczne).

Struktura władzy w fundacji wygląda następująco:

zarząd;

lub:

rada fundacji,

zarząd.

Fundator jako osoba, która utworzyła fundację nie ma z tego tytułu żadnych szczególnych uprawnień, a jego ewentualne kompetencje wynikają z postanowień statutu.

Aby stwierdzić, jaki organ w danej organizacji jest uprawniony do podjęcia decyzji w konkretnej sprawie trzeba zapoznać się ze statutem tej organizacji. Natomiast, aby sprawdzić kto personalnie może podejmować decyzję i np. podpisywać umowy – trzeba zajrzeć do informacji (wypisu, wyciągu itp.) z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Informacje te można łatwo sprawdzić także poprzez stronę internetową: https://ekrs.ms.gov.pl/