Poradnik - ngo.pl

Sporadyczna lub krótko trwająca pomoc wolontariusza nie wymaga spisywania porozumienia o współpracy w formie pisemnej. Wystarczy porozumienie ustne. Jeżeli wolontariusz chciałby świadczyć podobną pomoc na rzecz członków organizacji systematycznie i dłużej (ponad 30 dni) to porozumienie z wolontariuszem po 30 dniu jego współpracy ze stowarzyszeniem/fundacji musi mieć formę pisemną.

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nakłada na korzystającego z pomocy wolontariuszy (np. fundację, stowarzyszenie) obowiązek zawarcia z wolontariuszem porozumienia na piśmie w sytuacji kiedy współpraca trwa dłużej niż 30 dni.

Porozumienie bez względu na to, czy jest pisemne, czy ustne, musi regulować następujące kwestie: czas i przedmiot porozumienia, sposób jego rozwiązania. Umowy nie musimy nigdzie rejestrować. Sporządzana jest w dwóch egzemplarzach po jednym dla każdej ze stron. 

Jeśli organizacja zawiera umowę z osobą niepełnoletnią należy też uzyskać zgodę rodziców (opiekunów) na wolontariat takiej osoby w organizacji. Można taki zapis dodać do umowy z wolontariuszem.

Oprócz umów zawartych na podstawie stosunku pracy, strony mogą skorzystać z innych form zatrudnienia, opartych na przepisach Kodeksu cywilnego. Na potrzeby pozarządowych pracodawców omawiamy poniżej dwie umowy: umowę zlecenie oraz umowę o dzieło.

Należy pamiętać, że ani umowa zlecenie, ani umowa o dzieło nie są umowami o pracę i nie dotyczą ich przepisy Kodeksu pracy. W ich przypadku nie mówimy ani o zatrudnianiu, ani o pracodawcy, pracowniku czy stosunku pracy. Nie do każdej pracy możemy też zastosować te umowy. Jeśli taką umową uregulujemy coś, co jest stosunkiem pracy (a zatem zachodzą: podporządkowanie, określone czas, miejsce, zadania oraz wynagrodzenie) będzie ona traktowana jak umowa o pracę.

Umowy cywilnoprawne najczęściej stosuje się w momencie, w którym organizacja nie planuje zatrudniać pracownika, a zależy jej na wykonaniu określonych czynności, zadań.

Rodzaje umów cywilnoprawnych to:

• umowa zlecenie
• umowa o dzieło

Umowa zlecenie jest umową o wykonanie określonych czynności (art. 734 – 751 kc). W jej ramach zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonych czynności (na rzecz zleceniodawcy). Strony umowy ustalają rodzaj czynności, ich zakres, ramy organizacyjne oraz wynagrodzenie. Co ważne, zleceniobiorca nie ponosi odpowiedzialności za bezpośredni efekt wykonanego zlecenia. Nie może również przekazać całości zlecenia innej osobie (chyba, że zostanie to określone w umowie pomiędzy stronami). Warto podkreślić, że w umowie o pracę w ogóle nie ma takiej możliwości.

Więcej o tej umowie: Umowa-zlecenie

Umowa o dzieło jest umową o wykonanie „dzieła” (art. 627 – 646 kc), czyli osiągnięcia określonego, indywidualnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Dzieło musi być wyraźnie określone i mieć indywidualny charakter (coś co można określić w czasie, miejscu).  
Rezultat umowy o dzieło powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny.
Efekt ostateczny, osiągnięty w zrealizowanym dziele ma być zależy tylko od jego twórcy (lub twórców).

Umowa o dzieło jest umową odpłatną, czyli osoba wykonująca dzieło musi otrzymać finansowe wynagrodzenie. Wykonawca dzieła odpowiada za efekt swojego działania. Może przekazać również dzieło innej umowie (chyba, że w umowie zostanie wyraźnie zastrzeżone, że ma je wykonać osobiście).

Umowę o dzieło organizacja może wykorzystać, gdy dotyczy wykonania i otrzymania określonego dzieła, np. napisania opracowania prawnego o uprawnieniach osób niepełnosprawnych, wykonania projektu graficznego strony internetowej organizacji, opracowania koncepcji (planu) szkolenia nt. motywacji itp.

Więcej o tej umowie: Umowa o dzieło

Umowa o pracę to umowa gdzie pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. 
Można powiedzieć, że umowa o pracę do umowa dyspozycyjności - pracownik jest do dyspozycji pracodawcy w zakresie swojego stanowiska, w określonym czasie i miejscu. 
Zasady rządzące umową o pracę są bardzo rozbudowane i szczegółowo opisane w ustawie Kodeks pracy, określa on pojęcie pracy i szereg zasad, którymi musi kierować się przede wszystkim pracodawca ale także sam pracownik. 

Umowa o pracę musi mieć formę pisemną. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków

Kodeks pracy określa kilka rodzajów umowy o pracę, spośród których organizacja i pracownik podpiszą jedną. Umowy o pracę, z których można skorzystać to:

umowa o pracę na czas nieokreślony
umowa o pracę na czas określony, w tym umowa na zastępstwo
umowa o pracę na okres próbny

Z umową o pracę wiążą się obowiązki prowadzenia dokumentacji pracowniczej, potwierdzającej spełnianie obowiązków wynikających z Kodeksu pracy. 
Załącznikami do Umowy o pracę są:

• zakres obowiązków pracownika;
• kwestionariusz osobowy;
• oświadczenie do celów obliczania zaliczek na podatek dochodowy;
• kopia świadectwa pracy (lub świadectw pracy) z poprzedniego zakładu pracy;
• orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku;
• orzeczenie lekarskie badań okresowych i kontrolnych.
• potwierdzenie zapoznania się z regulaminem pracy i przepisami BHP i zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia BHP;

Ponadto, w tzw. teczce osobowej każdego pracownika, gromadzone są też inne dokumenty opisujące przebieg zatrudnienia.